Thói quen phát triển sự nghiệp hằng ngày cần nhớ

Trí óc là yếu tố then chốt quyết định sự thành công trong công việc. Nếu bạn muốn xây dựng một sự nghiệp rực rỡ, đừng bao giờ để trí óc “ngủ quên” hay ngừng rèn luyện. Đây chính là giai đoạn vàng để bạn phát triển tư duy, tích lũy kiến thức và tạo nền tảng vững chắc cho tương lai.

Thói quen phát triển sự nghiệp hằng ngày

Dưới đây là thói quen giúp phát triển sự nghiệp hiệu quả, phù hợp với những người đang ở giai đoạn xây dựng nền tảng vững chắc cho tương lai:

• Tập nhìn mọi thứ theo hệ thống (system thinking)

Đừng chỉ nhìn “việc mình”, hãy hiểu cả chuỗi hoạt động trong doanh nghiệp: từ marketing → bán hàng → vận hành → chăm sóc → tài chính. Ai hiểu hệ thống, người đó nhanh lên tầm lãnh đạo.

• Chủ động học hỏi kỹ năng mới

Đừng chỉ học để biết, hãy học để ứng dụng. Tập trung vào các kỹ năng mềm (giao tiếp, thuyết trình, giải quyết vấn đề) và kỹ năng cứng liên quan đến lĩnh vực bạn theo đuổi.

• Đọc sách mỗi ngày

Những người thành công thường đọc sách. Chọn các đầu sách về tư duy, phát triển bản thân, tài chính, quản lý hoặc sách chuyên ngành.

• Tư duy dài hạn thay vì chạy theo kết quả ngắn hạn

Đừng chỉ chọn công việc vì mức lương cao ban đầu. Hãy chọn nơi giúp bạn học hỏi, phát triển và tích lũy kinh nghiệm giá trị cho tương lai.

• Quản lý thời gian hiệu quả

Sử dụng công cụ (như Notion, Google Calendar, To-do list) để lên kế hoạch, theo dõi công việc và tránh lãng phí thời gian vào những việc vô bổ.

• Xây dựng thương hiệu cá nhân

Dù làm freelancer hay nhân viên văn phòng, việc có một thương hiệu cá nhân rõ ràng giúp bạn được chú ý và tin tưởng hơn. Hãy đầu tư vào LinkedIn, các nền tảng chia sẻ kiến thức, hoặc viết blog chuyên môn.

• Mở rộng mối quan hệ (networking)

Cơ hội nghề nghiệp thường đến từ các mối quan hệ hơn là các bản tin tuyển dụng. Hãy chủ động tham gia các buổi workshop, hội thảo, sự kiện chuyên ngành.

• Đặt mục tiêu rõ ràng và định kỳ đánh giá lại

Lập kế hoạch ngắn hạn và dài hạn (1 năm, 3 năm, 5 năm). Theo dõi tiến độ, điều chỉnh khi cần.

• Luôn giữ thái độ cầu thị và sẵn sàng nhận phản hồi

Người trẻ dễ mắc sai lầm, nhưng nếu bạn dám lắng nghe, học hỏi và cải thiện, bạn sẽ tiến bộ nhanh chóng.

• Làm việc có trách nhiệm, không đổ lỗi

Điều quan trọng không phải là bạn đã làm được bao nhiêu, mà là cách bạn đối mặt với thách thức và thất bại.

• Giữ sức khỏe thể chất & tinh thần

Nghề nghiệp sẽ không thể phát triển nếu bạn kiệt sức. Hãy ngủ đủ, ăn uống lành mạnh, tập thể dục và duy trì sự cân bằng.

• Dấn thân vào các dự án khó hoặc mới

Đừng ngại việc khó. Đây là cơ hội để bạn rèn luyện năng lực, thể hiện bản thân và tạo dấu ấn trong mắt cấp trên.

• Luôn tự đánh giá bản thân

Cuối mỗi tuần/tháng, hãy tự hỏi: “Mình đã tiến bộ gì chưa? Đang yếu điểm gì? Có gì cần cải thiện?” Việc này giúp bạn tránh rơi vào trạng thái “giậm chân tại chỗ”.

• Giao tiếp rõ ràng và hiệu quả

Học cách nói đúng trọng tâm, viết email chuyên nghiệp, biết cách thuyết phục người khác. Đây là kỹ năng “ăn tiền” trong bất kỳ lĩnh vực nào.

• Tìm người hướng dẫn (mentor)

Mentor có thể giúp bạn tiết kiệm rất nhiều thời gian mò mẫm, đưa ra lời khuyên chính xác khi bạn cần định hướng hoặc vượt qua trở ngại.

• Biết cách ghi chép và tổng hợp thông tin

Ghi chép tốt giúp bạn nhớ lâu, hệ thống tốt giúp bạn phát triển tư duy và truyền đạt lại dễ dàng.

• Theo dõi thị trường và xu hướng ngành nghề

Biết xu hướng sẽ giúp bạn không bị tụt hậu. Ví dụ: hiểu về AI, công nghệ số hoặc các kỹ năng mới nổi có thể giúp bạn đón đầu cơ hội nghề nghiệp.

• Quản lý tài chính cá nhân

Có sự nghiệp mà tài chính không vững thì bạn sẽ bị áp lực. Hãy học cách tiết kiệm, đầu tư cơ bản và tránh nợ tiêu dùng không cần thiết.

• Dám thay đổi khi cần thiết

Nếu bạn thấy công việc không còn phù hợp, đừng ngại chuyển hướng. Đến lúc bạn có thể thử sai để tìm được lối đi phù hợp nhất.

• Phát triển tư duy phản biện (critical thinking)

Học cách đặt câu hỏi, phân tích vấn đề đa chiều thay vì chỉ làm theo máy móc. Điều này cực kỳ có ích khi bạn lên vị trí quản lý sau này.

• Biết cách giữ sự tập trung

Giới trẻ thường bị phân tâm bởi mạng xã hội, thông báo điện thoại… Hãy luyện kỹ năng deep work (làm việc sâu) để tăng hiệu suất.

• Viết nhật ký công việc hoặc nhật ký thành công

Ghi lại mỗi ngày bạn đã học được gì, làm được gì tốt và điều gì cần rút kinh nghiệm. Sau 1 năm nhìn lại, bạn sẽ thấy mình đi được bao xa.

• Làm thêm ngoài giờ một cách có chọn lọc

Có thể là freelance, startup nhỏ, viết blog, làm dự án cá nhân… Chúng giúp bạn rèn kỹ năng thực tế, tăng thu nhập và mở rộng mối quan hệ.

• Biết cách tận dụng công nghệ để tăng năng suất

Dùng AI (như ChatGPT), phần mềm tự động hóa, quản lý task, ghi chú… giúp bạn làm việc thông minh thay vì làm việc cực nhọc.

• Có triết lý sống và làm việc rõ ràng

Người thành công thường có nguyên tắc riêng. Ví dụ: “Chất lượng hơn số lượng”, “Luôn có trách nhiệm với việc mình làm”, hay “Đừng bao giờ ngừng học”.

• Học cách kể chuyện (storytelling)

Dù bạn làm nhân sự, sales, marketing hay IT thì kỹ năng kể chuyện giúp bạn kết nối, gây ảnh hưởng và truyền cảm hứng hiệu quả hơn.

• Chủ động xin đánh giá định kỳ từ sếp hoặc đồng nghiệp

Đừng đợi đến lúc bị nhắc nhở. Việc này giúp bạn cải thiện nhanh, thể hiện tinh thần cầu tiến và đôi khi mở ra cơ hội thăng tiến.

• Biết cách giữ uy tín cá nhân

“Nói được làm được”, đúng hẹn, giữ lời hứa. Bạn cần tạo cho mình hình ảnh đáng tin cậy, nó là tài sản lâu dài.

• Biết “đọc không khí” và hiểu bối cảnh

Khả năng này rất quan trọng trong môi trường làm việc: khi nào nên nói, nên im lặng, khi nào góp ý, khi nào lùi lại… Đây là kỹ năng EQ cao cấp.

• Tập trình bày ý tưởng bằng sơ đồ, slide hoặc mindmap

Đừng chỉ nói suông. Học cách trình bày trực quan giúp bạn dễ thuyết phục và được đánh giá cao trong các buổi họp hay báo cáo.

• Thường xuyên “thử – sai – rút kinh nghiệm”

Đừng sợ thất bại nhỏ. Hãy biến tuổi trẻ thành giai đoạn thử nghiệm: cách học mới, cách làm việc mới, cách tương tác với đồng nghiệp… để liên tục tiến bộ.

• Ghi nhớ – Hành động – Gửi lời cảm ơn

Sau mỗi lần được giúp đỡ, góp ý hoặc giới thiệu, hãy chủ động cảm ơn. Việc này tưởng nhỏ, nhưng giúp bạn xây dựng hình ảnh chỉn chu và có nhân cách.

• Tham gia thuyết trình, tranh biện hoặc làm MC

Những trải nghiệm này sẽ rèn bạn trở nên tự tin, tư duy mạch lạc và linh hoạt trước đám đông rất có lợi cho sự nghiệp sau này.

• Học cách feedback mang tính xây dựng

Biết góp ý đúng lúc, đúng cách, đúng trọng tâm giúp bạn trở nên chuyên nghiệp và được tín nhiệm hơn, đặc biệt khi ở vai trò quản lý.

• Luôn có “plan B” trong mọi việc

Người trẻ thường quá tự tin vào “1 hướng duy nhất”. Nhưng có phương án dự phòng thể hiện bạn có tư duy chiến lược và chuẩn bị kỹ.

• Du lịch để mở rộng góc nhìn

Không phải chỉ để nghỉ ngơi. Đi nhiều, trải nghiệm nhiều giúp bạn thấu hiểu con người, văn hoá, từ đó có cái nhìn đa chiều và trưởng thành hơn.

• Tự tạo hệ thống kiến thức cá nhân

Ghi chú, tổng hợp, chia thư mục, dùng app (Notion, Obsidian, Google Drive…) để lưu trữ và truy xuất kiến thức dễ dàng, cực kỳ có ích khi cần tra cứu hoặc dạy lại người khác.

• Biết cách học từ người khác mà không so sánh tiêu cực

Quan sát những người giỏi hơn để học, nhưng không tự ti hay ghen tị. Đây là bản lĩnh hiếm có.

• Thiền hoặc rèn luyện khả năng quan sát nội tâm

Thiền không phải mê tín. Đó là cách giúp bạn kiểm soát cảm xúc, ra quyết định sáng suốt và duy trì sự bình an giữa áp lực.

• Làm chủ kỹ năng “tự học tốc độ cao”

Biết cách lọc tài liệu, xác định trọng tâm, áp dụng phương pháp như Feynman, Pomodoro, Active Recall… giúp bạn học nhanh, nhớ lâu, dùng được.

• Tập sống có “intent” (ý định rõ ràng)

Mỗi việc làm đều có mục đích, có lý do. Điều này giúp bạn sống chủ động, biết ưu tiên và không bị cuốn vào thứ vô nghĩa.

• Hiểu rõ điểm mạnh – điểm yếu cốt lõi của bản thân

Bạn không cần giỏi tất cả. Nhưng bạn phải biết mình giỏi gì và nên tập trung vào đâu để phát huy tối đa.

• Xây thương hiệu cá nhân sớm (dù nhỏ)

Thương hiệu không phải là “nổi tiếng”, mà là: người khác nhớ bạn vì điều gì? Có thể là sự chỉn chu, tư duy chiến lược, giải quyết vấn đề nhanh hoặc sự đáng tin.

• Thiết lập mục tiêu theo quý/năm và đo tiến độ

Người thành công không “trôi dạt theo dòng chảy”. Họ có bản đồ rõ ràng cho sự nghiệp, luôn biết mình đang ở đâu và cần gì tiếp theo.

• Học cách hợp tác đa dạng kiểu người

Biết phối hợp với người nóng tính, người chậm, người kỹ tính, người hướng nội… giúp bạn không bị giới hạn trong môi trường làm việc nào.

• Sẵn sàng “tạm lùi 1 bước để nhảy xa”

Có lúc bạn cần đổi công ty, học thêm hoặc đảm nhận việc trái chuyên môn không sao cả. Người biết lùi đúng lúc sẽ tiến vững hơn.

• Hiểu rõ “giá trị bạn tạo ra” cho tổ chức

Không chỉ “làm đúng việc được giao”, mà là “công việc mình làm đang giúp tổ chức đạt mục tiêu gì?” Tư duy này giúp bạn được trọng dụng nhanh chóng.

• Tự xây dựng framework làm việc riêng

Ví dụ: cách ghi chú – cách báo cáo – cách xử lý việc gấp. Tạo “quy chuẩn riêng” giúp bạn làm việc nhanh, hiệu quả và đào tạo người khác dễ dàng sau này.

• Đọc sách không phải để biết, mà để dùng

Đọc 1 cuốn và áp dụng 1 điều → hơn 10 cuốn mà quên sạch. Hãy xây thói quen “đọc để thay đổi hành vi cụ thể”.

• Luôn đặt câu hỏi: Việc mình làm hôm nay có phục vụ mục tiêu dài hạn không?

Câu hỏi này giúp bạn không bị cuốn vào những việc “bận mà không quan trọng”.

• Tự đặt và giải quyết các “bài toán mở” trong công việc

Không đợi ai giao việc mà chủ động tìm vấn đề, đặt câu hỏi và đề xuất giải pháp cải tiến.

⟶ Đây là bước chuyển mình từ “người thực hiện” sang “người sáng tạo giá trị”.

• Rèn thói quen nghĩ bằng nguyên tắc, không chỉ cảm tính

“Làm điều này vì nó đúng với nguyên tắc gì?” Thay vì “thấy ai cũng làm nên mình làm theo”.

⟶ Giúp bạn đưa ra quyết định vững chắc, bền lâu, không bị cuốn theo đám đông.

• Luôn có một người mentor hoặc advisory board cá nhân

Người thành công không bao giờ đi một mình. Họ cố ý chọn những người đi trước để học hỏi định kỳ.

⟶ Nếu chưa có mentor, hãy chủ động tìm và giữ mối liên hệ dài hạn.

• Biết khi nào nên phá bỏ chính “thói quen cũ” để tiến hóa

Một số thói quen giúp bạn thành công giai đoạn đầu nhưng cản trở bạn ở giai đoạn cao hơn (ví dụ: cầu toàn, ôm việc, im lặng vì an toàn…).

⟶ Dám “đập bỏ khung cũ” là cách để trưởng thành thực sự.

• Nghĩ dài hạn hơn 10 năm

Thay vì hỏi: “Làm gì để kiếm thêm tiền tháng này?”, người dẫn đầu hỏi: “Mình muốn xây sự nghiệp / hình ảnh như thế nào trong 10–20 năm nữa?”

⟶ Câu hỏi này sẽ thay đổi hoàn toàn cách bạn chọn việc, chọn người, chọn đường đi.

• Dành thời gian giúp người khác mà không mong đền đáp

Khi bạn giúp người khác phát triển, bạn đang tự mở rộng tầm ảnh hưởng và giá trị cá nhân.

⟶ Đây là cách các nhà lãnh đạo được người khác đi theo tự nguyện.

• Đầu tư vào những tài sản vô hình: Uy tín, kinh nghiệm hiếm, năng lực giải quyết vấn đề phức tạp

Tiền có thể mất, nhưng uy tín, kỹ năng và cách tư duy sẽ đưa bạn trở lại vị trí còn cao hơn.

• Biết “nghỉ” đúng lúc để hồi phục, tái tạo,  định hướng lại

Làm việc không nghỉ là công thức của người mất phương hướng. Người đi xa là người biết dừng đúng lúc.

• Luôn nhìn sự nghiệp mình theo góc độ “giá trị tạo ra cho xã hội”

Người thành công bền vững luôn hỏi: “Việc mình làm có ích gì cho người khác, cho cộng đồng, cho thế hệ sau?”

• Tự xây “di sản sự nghiệp” để lại dấu ấn

Đó có thể là một cuốn sách, một cộng đồng, một phương pháp bạn tạo ra, một đội nhóm bạn gây dựng. Thứ mà người khác vẫn sử dụng được khi bạn đã rời đi.

• Xây dựng triết lý nghề nghiệp riêng

Thay vì “làm theo cách người khác dạy”, hãy định nghĩa:

• Vì sao bạn chọn con đường này?
• Giá trị bạn theo đuổi là gì?
• Bạn sẵn sàng đánh đổi điều gì để giữ điều gì?

⟶ Người có triết lý sẽ vững tâm, không dao động giữa thời cuộc.

• Học cách suy nghĩ phản biện (critical thinking) như một nhà khoa học

Đặt ngược lại giả định, phản biện chính mình và không dễ dàng tin vào điều gì chỉ vì “nhiều người nói thế”.

⟶ Giúp bạn trở nên sắc sảo, độc lập và sáng suốt trong các quyết định lớn.

• Tạo hệ thống tự học trọn đời (lifelong learning system)

Không học theo hứng. Bạn thiết kế cho mình hệ thống gồm:

– Chủ đề cần đào sâu mỗi năm

– Cách học: podcast, mentor, workshop, dự án thật…

– Cách kiểm tra việc áp dụng

• Dấn thân vào những dự án vượt vùng an toàn

Dự án không ai giao, việc bạn chưa từng làm, lĩnh vực chưa quen chính là nơi bạn phát triển nhanh gấp 10 lần bình thường.

⟶ Đây là vùng của sự “tiến hóa sự nghiệp”.

• Thấm nhuần khái niệm “nghề – nghiệp – sứ mệnh”

Nghề: bạn đang làm gì?

Nghiệp: bạn làm điều đó ra sao?

Sứ mệnh: điều lớn hơn bạn đang phục vụ là gì?

⟶ Người có sự nghiệp lớn không chỉ vì tiền mà vì họ gắn với điều gì đó có ý nghĩa.

• Chủ động xuất hiện trong hệ sinh thái chuyên môn

Không ở trong “góc tối”. Tham gia hội thảo, viết blog chuyên ngành, chia sẻ case study…

⟶ Người ta sẽ nhớ đến bạn khi có cơ hội phù hợp.

• Tích lũy vốn xã hội chứ không chỉ kỹ năng

“Kỹ năng giúp bạn có việc, nhưng mối quan hệ chất lượng giúp bạn tạo ảnh hưởng”.

⟶ Đầu tư vào những kết nối chân thành, trí tuệ, lâu dài.

• Đúc kết trải nghiệm và biến nó thành hệ thống chia sẻ

Ghi chép, hệ thống hóa, dạy lại là cách bạn học sâu gấp 10 lần và mở rộng tầm ảnh hưởng.

• Thường xuyên audit lại bản thân như audit doanh nghiệp

Hỏi: Điều gì mình đang làm tốt, chưa tốt, đang dư thừa, đang thiếu?

⟶ Người chuyên nghiệp audit mình đều đặn, không đợi “khủng hoảng”.

• Sống và làm việc như thể bạn đang xây “di sản để lại”

Không phải sự nghiệp cho hôm nay mà là hành trình tạo ảnh hưởng tích cực dài hạn cho người khác, tổ chức hoặc thế hệ sau.

• Tư duy hệ thống (Systems thinking) thay vì chỉ làm từng việc

Người bình thường làm từng đầu việc. Người giỏi xây hệ thống để công việc tự vận hành.

⟶ Khi bạn bắt đầu “xây cơ chế”, bạn đang trở thành người thiết kế, không chỉ là người thực hiện.

• Biết rằng: “Hố sâu kỹ năng” là bắt buộc nếu muốn đột phá

Giai đoạn giậm chân, chán nản, học mãi không giỏi là bình thường.

⟶ Người phát triển vượt trội không né “giai đoạn đau” này mà ôm lấy nó, sống với nó, rồi đi qua.

• Sự nghiệp giỏi ≠ Làm việc chăm chỉ → Mà là “đi đúng hướng + đòn bẩy đúng”

Bạn có thể nỗ lực suốt 10 năm, nhưng nếu sai đòn bẩy, vẫn dậm chân tại chỗ.

⟶ Tìm đúng đòn bẩy (công nghệ, quan hệ, hệ thống, niche market…) là bước ngoặt.

• Biết chọn điều “ít quan trọng hơn” để đánh đổi cho điều “rất quan trọng”

Không ai giỏi mọi thứ. Người xuất sắc biết bỏ bớt để giữ tập trung.

⟶ Không phải làm nhiều mà là làm đúng.

Định kỳ “reset” lại hướng đi

Mỗi 6 tháng – 1 năm, tự hỏi:

Mình đang đi đâu?

Cái mình đang cố gắng đạt được còn đúng không?

Thế giới đã thay đổi, mình đã thay đổi?

⟶ Người phát triển nhanh thường “gập bản đồ, vẽ lại đường đi” nhanh hơn người khác.

• Đặt mình vào trạng thái “chủ động rỗng”

Không bị mắc kẹt bởi thành tích cũ, vai trò cũ hay cái tôi.

⟶ Càng lên cao, bạn càng cần học cách làm mới mình từ bên trong.

• Đầu tư vào năng lực chiến lược: Biết chọn mục tiêu đúng

Giỏi chưa đủ – chọn sai mục tiêu là thất bại vẫn đến.

⟶ Người phát triển đỉnh cao không chỉ biết làm đúng việc, mà còn biết chọn việc đáng làm.

• Tư duy tối giản có chủ đích

“Thêm” không luôn tốt. Người đi xa học cách gỡ bỏ, đơn giản hóa, làm sâu thay vì làm nhiều.

Hiểu sâu bản chất “vai trò – bản ngã – con người thật”

– Không đồng nhất mình với chức danh.

– Không gồng lên để vừa lòng ai.

– Sự nghiệp bền lâu là khi bạn được là chính mình.

• Biết rằng: Thành công sự nghiệp là một chu trình xoắn ốc, không phải đường thẳng

Có lúc lên, có lúc xuống. Quan trọng là bạn luôn đi lên một vòng mới, mỗi lần vượt qua thử thách.

⟶ Đó là sự nghiệp có chiều sâu, không phải chỉ chiều rộng.

Tầng sâu	Tên nhóm thói quen	Mục tiêu
1 – Cơ bản	Kỷ luật – học hỏi – thích nghi	Tự đứng vững
2 – Trung cấp	Giao tiếp – ảnh hưởng – tư duy hệ thống	Thăng tiến bền vững
3 – Cấp cao	Lãnh đạo – định hình – tạo giá trị	Kiến tạo tầm ảnh hưởng
4 – Tối thượng	Triết lý – hệ điều hành tư duy – di sản	Dẫn dắt và để lại dấu ấn

Muốn kinh doanh riêng thì phải làm gì chuẩn bị trước?

Nếu bạn muốn kinh doanh riêng, bạn đang ở giai đoạn vàng, không quá non nớt, cũng chưa quá trễ. Nhưng để không “lao vào và thất bại”, bạn cần chuẩn bị kỹ lưỡng theo từng tầng như sau:

1. Chuẩn bị tâm lý & tư duy đúng ngay từ đầu

 1.1. Biết rõ: Kinh doanh ≠ Tự do lập tức

Bạn không “thoát khỏi sếp”, bạn chỉ đổi sếp thành khách hàng, thuế và áp lực sống còn.

⟶ Hãy sẵn sàng tâm lý làm 12–14h/ngày trong giai đoạn đầu.

1.2. Xác định: Bạn khởi nghiệp vì gì?

Vì đam mê?

Vì thấy cơ hội?

Vì không muốn làm thuê nữa?

→ Lý do rõ ràng sẽ là “nhiên liệu” khi mọi thứ trở nên khó khăn.

2. Chuẩn bị về kỹ năng sống còn

2.1. Kỹ năng nền:

• Tài chính cá nhân
• Giao tiếp – thương lượng
• Giải quyết vấn đề
• Làm việc độc lập – quản lý bản thân

2.2. Kỹ năng kinh doanh cốt lõi

• Tìm kiếm và test sản phẩm/dịch vụ
• Xác định thị trường ngách
• Marketing & bán hàng
• Quản lý dòng tiền, dòng hàng
• Tư duy hệ thống, xây quy trình

Nếu chưa có, hãy bắt đầu làm thuê để học đủ những kỹ năng này, đặc biệt trong môi trường SME (công ty nhỏ) nơi bạn được làm nhiều thứ.

3. Chuẩn bị về tài chính

3.1. Có khoản tiết kiệm sinh tồn 6-12 tháng

Không để áp lực tiền bạc bóp nghẹt quyết định kinh doanh.

3.2. Học cách quản trị dòng tiền trước khi mở quán/doanh nghiệp

Tiền vào nhiều nhưng chi sai là vẫn phá sản như thường.

4. Chuẩn bị về ý tưởng và thị trường

 4.1. Nghiên cứu sâu thị trường nhỏ (niche)

Đừng chọn thị trường “ai cũng làm”, hãy chọn thị trường bạn hiểu sâu + có nhu cầu thực sự + có lợi thế cá nhân.

4.2. Test ý tưởng nhỏ, rẻ, nhanh

Đừng đổ tiền làm website, mặt bằng ngay. Hãy test qua:

• Landing page + ads.
• Đăng bán trên TikTok/FB cá nhân.
• Giao hàng tự làm

→ Có khách đều, mới scale lên.

5. Chuẩn bị về con người & hệ thống

5.1. Xây mạng lưới 3 loại người:

• Người cùng chí hướng (network học hỏi)
• Người giỏi hơn mình (mentor)
• Người có thể hỗ trợ (cộng sự, freelancer, agency…)

5.2. Học dùng công cụ:

• Quản lý tài chính (Excel/Notion/Suno/Misa…)
• Quản lý công việc (Trello, ClickUp)
• Tự động hóa bán hàng (Zalo OA, chatbot, landing page…)

6. Chuẩn bị về kịch bản thất bại

Hãy hỏi bản thân:

• Nếu thất bại, mình mất gì?
• Có sẵn kế hoạch rút lui không?
• Điều gì khiến mình vẫn “lời” dù không thành công?

→ Đây là cách chuẩn bị tư duy phòng thủ, không để cú sốc tài chính hay tinh thần phá tan sự nghiệp.

7. Làm mô hình “intrapreneur” trước khi khởi nghiệp

Intrapreneur = khởi nghiệp trong một công ty có sẵn

Bạn xin làm ở vị trí phát triển sản phẩm, vận hành chi nhánh mới hoặc quản lý kinh doanh. Nơi bạn được thử nghiệm việc điều hành như một chủ doanh nghiệp nhỏ, nhưng không phải chịu rủi ro cá nhân 100%.

Giúp bạn:

• Thử và sai mà không phá sản
• Có mentor hướng dẫn
• Hiểu thị trường thật
• Có trải nghiệm điều hành trước khi tự mở ra

8. Tìm 1 mentor thực chiến

Một người đi trước vài năm, đã từng làm chủ, từng thất bại. Họ có thể giúp bạn tránh 7/10 lỗi cơ bản mà người mới khởi nghiệp hay gặp.

Cách tìm mentor:

• Hỏi trong nhóm cộng đồng niche (ví dụ: kinh doanh F&B, dropshipping…)
• Gặp tại workshop, lớp học offline
• Xin đi “làm không lương” hoặc hỗ trợ để học

9. Kinh doanh thử (micro venture)

Trước khi mở cửa hàng/chi nhánh, bạn có thể:

• Bán thử online 1 sản phẩm (dễ ship, dễ test)
• Tham gia hội chợ cuối tuần, chợ đêm, popup event
• Mở gói dịch vụ nhỏ theo kỹ năng cá nhân (viết content, thiết kế, chăm sóc web, chụp ảnh sản phẩm…)

→ Học từ phản hồi thật & vòng đời đơn hàng đầu tiên. Đây là bài học quý giá hơn bất cứ khoá học nào.

10. Rèn tư duy sản phẩm, thị trường liên tục

Đừng yêu sản phẩm, hãy yêu vấn đề khách hàng gặp phải. Tập đặt câu hỏi:

“Vấn đề gì đang làm khách hàng mất ngủ?”

“Mình giải quyết nó rẻ hơn – nhanh hơn – đơn giản hơn thế nào?”

11. Học từ sách & podcast của người thật việc thật

Một số tài nguyên chất lượng giúp bạn tiết kiệm hàng trăm giờ sai lầm:

Sách:

The Lean Startup – Eric Ries (Khởi nghiệp tinh gọn)

Rework – Jason Fried (Tư duy khác biệt để kinh doanh hiệu quả)

The $100 Startup – Chris Guillebeau (Khởi nghiệp từ rất ít vốn)

Podcast:

The Diary of a CEO

Masters of Scale

BizVlog (Việt Nam)

12. Đi làm thuê theo kiểu “định hướng làm chủ”

Đừng chọn công việc lương cao, hãy chọn công việc được học quy trình kinh doanh A–Z. Ví dụ:

• Làm cho một chuỗi F&B nhỏ để học cách mở quán, quản lý hàng tồn, tuyển người
• Làm marketing cho 1 startup nhỏ để hiểu cách tạo đơn từ con số 0

13. Xây dựng thương hiệu cá nhân song song

• Trước khi có thương hiệu doanh nghiệp, hãy có thương hiệu bản thân.
• Viết bài chia sẻ kiến thức trên Facebook, LinkedIn, TikTok…
• Làm nội dung xoay quanh lĩnh vực bạn muốn kinh doanh (ví dụ: skincare, ăn uống, giáo dục…)
• Gắn tên bạn với niềm tin và chuyên môn, sau này bạn bán gì cũng dễ hơn.

Ví dụ:

Bạn muốn sau này mở tiệm bánh → Hãy chia sẻ hành trình học làm bánh, review tiệm bánh, vlog hậu trường làm bánh tại nhà. → Khi mở tiệm, bạn đã có lượng khách đầu tiên từ chính những người tin bạn.

14. Tập trung chọn đúng ngách thị trường

Đừng chọn “ngành hot”, hãy chọn “ngách phù hợp + chưa ai khai thác tốt”.

Cách tìm:

• Nhu cầu chưa được phục vụ tốt (dịch vụ chậm, đắt, thiếu minh bạch…)
• Bạn có lợi thế đặc biệt (nguồn hàng riêng, kỹ năng riêng, mối quan hệ riêng…)
• Mô hình đang phát triển ở nước ngoài nhưng chưa có ở Việt Nam

Ví dụ:

• Quán cà phê cho người làm việc tự do, có giờ cố định
• Dịch vụ chăm sóc thú cưng tại nhà
• Sản phẩm local brand chuyên trị da mụn cho nam giới

15. Tập viết “tư duy kinh doanh” ra giấy

Nhiều người khởi nghiệp thất bại vì mọi thứ chỉ ở trong đầu. Tập viết ra:

• Sản phẩm của mình giải quyết vấn đề gì?
• Khách hàng lý tưởng là ai?
• Họ tìm mình ở đâu?
• Họ trả tiền vì điều gì?
• Lý do họ chọn mình mà không chọn đối thủ?

 Viết rõ ra giấy sẽ giúp bạn sẽ dễ ra quyết định hơn khi thực chiến.

16. Tập làm kế hoạch mini và báo cáo đơn giản

Ngay từ khi còn đi làm, bạn nên tập:

• Làm kế hoạch tuần/tháng
• Ghi chép doanh thu – chi phí đơn giản
• Báo cáo kết quả thử nghiệm

→ Thói quen nhỏ, nhưng giúp bạn vận hành trơn tru khi kinh doanh thật.

17. Đăng ký các hội nhóm, cộng đồng khởi nghiệp

Ở đâu có người cùng tư duy, ở đó bạn học được nhanh hơn và thấy mình không đơn độc. Một số cộng đồng gợi ý:

• Cộng đồng Khởi nghiệp Việt Nam
• Group Facebook ngành nghề bạn quan tâm (dropshipping, F&B, digital…)
• Các workshop từ Brands Vietnam, Ybox, UPGen, Cốc Cốc…

18. Tham gia chương trình gọi vốn nhỏ hoặc thi startup

Nhiều bạn trẻ không biết: hiện nay có nhiều cuộc thi và chương trình hỗ trợ khởi nghiệp với vốn ban đầu từ 10 – 200 triệu đồng và hỗ trợ mentor.

Ví dụ:

• Cuộc thi “Khởi nghiệp Quốc gia” (Báo Diễn đàn Doanh nghiệp tổ chức)
• Shark Tank Vietnam (phiên bản gọi vốn lớn)
• Startup Wheel
• Các chương trình ươm tạo tại đại học, quỹ đầu tư nhỏ như ThinkZone, BSSC…

-> Đây là cơ hội vừa được học – vừa được vốn- vừa mở rộng network.

19. Xây trước hệ thống, rồi mới scale

Đừng mở cửa hàng/chi nhánh khi bạn chưa có quy trình căn bản:

• Khách đặt hàng → xử lý đơn → giao hàng → chăm sóc
• Tuyển người → đào tạo → đo hiệu suất

Hãy vận hành thử mô hình nhỏ vài tháng và tối ưu quy trình tự động hóa (qua Google Sheet, Notion, phần mềm bán hàng…) trước khi bung lớn.

20. Tìm co-founder hoặc bạn đồng hành bổ trợ kỹ năng

Một mình bạn không thể giỏi hết mọi thứ: bán hàng, tài chính, vận hành, sản phẩm, marketing…

Tìm người có kỹ năng bù trừ:

• Nếu bạn giỏi sản phẩm → cần người giỏi bán
• Nếu bạn giỏi content → cần người giỏi tài chính
• Nếu bạn sáng tạo → cần người giỏi thực thi

Cùng làm từ đầu, góp sức sẽ chia rủi ro và tăng tốc nhanh hơn rất nhiều.

21. Thiết kế mô hình kinh doanh có dòng tiền sớm

Đừng bắt đầu bằng “ý tưởng hoành tráng mà chưa biết kiếm tiền thế nào”. Hãy chọn mô hình:

• Có dòng tiền ngay trong 1-2 tuần (bán sản phẩm/dịch vụ)
• Có chi phí khởi tạo thấp
• Có thể xoay vòng vốn nhanh

Ví dụ:

Làm dịch vụ chăm sóc page, viết content → có thu ngay

Nhập 5 sản phẩm best-seller để bán thử trước → kiểm chứng thị trường

Làm khoá học mini online (nếu có chuyên môn) → dòng tiền đều, rủi ro thấp

22. Chuẩn bị tư duy pháp lý và bảo vệ mình

Rất nhiều người khởi nghiệp xong mới bị “dính đòn” do không lường trước rủi ro pháp lý:

Nên tìm hiểu sớm:

• Cách đăng ký hộ kinh doanh/công ty
• Hợp đồng mua bán, hợp đồng cộng tác viên
• Điều khoản thanh toán, đổi trả
• Cách bảo hộ thương hiệu, tránh bị ăn cắp

-> Tư duy phòng ngừa này giúp bạn không trả giá đắt khi bắt đầu có doanh thu.

23. Tạo cộng đồng nhỏ của riêng bạn trước khi bán hàng

Một cộng đồng 100 -500 người chất lượng có thể là nguồn khách hàng đầu tiên, nguồn phản hồi và người ủng hộ trung thành.

Cách làm:

• Lập nhóm Facebook/Zalo chuyên một chủ đề bạn quan tâm
• Chia sẻ kiến thức miễn phí, kinh nghiệm thật
• Kết nối mọi người qua minigame, offline, livestream

Sau vài tháng, ra mắt sản phẩm/dịch vụ đầu tiên chính trong nhóm đó. Nhiều người bán được hàng đầu tiên nhờ nuôi cộng đồng trước, bán sau.

24. Chạy chiến dịch thử nghiệm trước khi “bung vốn”

Bạn không cần bỏ 50-100 triệu ngay từ đầu. Hãy thử nghiệm mô hình mini:

• Mở “pop-up” 3 ngày tại hội chợ
• Chạy quảng cáo thử 500.000–1.000.000đ để test tệp khách
• Chạy presale (bán trước – giao sau) để kiểm tra nhu cầu thật

-> Đây là cách giảm rủi ro, lấy dữ liệu thị trường thật, từ đó ra quyết định chắc chắn.

25. Rèn kỹ năng đàm phán & thương lượng

Kinh doanh không chỉ là giỏi sản phẩm mà còn là giỏi làm việc với con người:

• Đàm phán giá tốt với nhà cung cấp
• Chốt deal tốt với đối tác
• Thu hút người giỏi về làm việc cùng
• Giải quyết xung đột, khách hàng phàn nàn

Gợi ý học nhanh:

Sách Never Split the Difference – Chris Voss

Thực hành: Đi deal giá ở chợ, mặc cả deal thuê mặt bằng, tập pitching

26. Tìm sản phẩm/dịch vụ bạn có thể mở rộng mà không tăng công sức gấp đôi

Đây là tư duy “scalable”, nếu mỗi lần tăng doanh thu mà bạn phải làm gấp đôi thì mô hình sẽ sớm kiệt sức.

Hãy chọn:

• Sản phẩm có thể giao online, không phụ thuộc địa lý
• Dịch vụ có thể nhân bản, tuyển người làm theo hệ thống
• Sản phẩm số (digital product) hoặc nhượng quyền (nếu đủ mạnh)

27. Rèn tâm lý chịu được cô đơn – kiên nhẫn -áp lực

Kinh doanh là cuộc chơi về sức bền. Trước khi thành công:

• Không ai tin bạn
• Bạn có thể mất tiền, lỗ vốn
• Gia đình phản đối, bạn bè không hiểu
• Mất ngủ vì quyết định sai
• Làm 100 thứ không ai thấy

Người đi tiếp là người biết mình đang làm gì và đủ lì đòn để không bỏ cuộc.

28. Tham gia khóa học về tài chính dành cho chủ doanh nghiệp

Làm chủ không thể mù mờ về tiền:

• Chi bao nhiêu thì lỗ?
• Lời thật hay ảo?
• Dòng tiền âm trong bao lâu thì nguy hiểm?

Học sớm:

• Cách đọc báo cáo lãi lỗ, dòng tiền
• Tách tiền cá nhân và tiền công ty
• Quản trị dòng tiền, không chỉ doanh thu

Gợi ý học: ActionCoach, Base.vn, BizUni, hoặc khoá học tài chính cho non-finance trên Udemy/Coursera.

29. Làm quen với việc nộp thuế, kế toán cơ bản

Khi có doanh thu, việc khai thuế đúng – đủ – không bị phạt là cực quan trọng.

Nên tìm hiểu:

Sự khác nhau giữa hộ kinh doanh cá thể và công ty TNHH 1 thành viên

Thuế GTGT, TNCN, TNDN, lệ phí môn bài

Cách làm hoá đơn, hợp đồng mẫu, báo cáo chi phí

Gợi ý: Tìm hiểu trên website của Tổng Cục Thuế, hoặc thuê dịch vụ kế toán part-time ban đầu.

30. Làm thử mô hình Lean Canvas

Đây là tư duy khởi nghiệp tinh gọn, chỉ với 1 trang giấy, bạn nhìn được toàn bộ mô hình kinh doanh của mình. Gồm:

• Vấn đề của khách hàng
• Giải pháp của bạn
• Giá trị độc đáo
• Đối thủ & lợi thế
• Kênh bán hàng
• Chi phí – Doanh thu

Mẫu miễn phí tại: leanstack.com

31. Làm MVP (Sản phẩm thử nghiệm tối giản)

Đừng chờ đến khi “hoàn hảo” mới ra mắt. Hãy làm bản thử – test thị trường – nhận phản hồi – cải tiến. Ví dụ:

• Bạn muốn mở studio chụp ảnh? → Nhận chụp cho bạn bè giá rẻ, gom phản hồi
• Muốn mở quán ăn? → Bán ship trước trên fanpage cá nhân
• Muốn ra dòng skincare? → Tạo 20–50 set test trước khi sản xuất lớn

-> Nhiều startup thất bại vì cố “hoàn hảo hóa” trước, nhưng không ai cần.

32. Dành 1 giờ/tuần phân tích mô hình của người đã thành công

Đừng chỉ học cảm hứng, hãy học cách họ làm ra tiền và tối ưu mô hình. Mỗi tuần chọn 1 người/cửa hàng/doanh nghiệp:

• Họ bán gì? Bán ở đâu? Giá thế nào?
• Làm marketing ra sao? Có upsell gì không?
• Hệ thống vận hành có gì đặc biệt?

-> Ghi lại và áp dụng những gì bạn học được vào ý tưởng của mình.

33. Làm freelance hoặc làm thêm theo mô hình kinh doanh bạn định mở

Đây là cách “học từ bên trong” mà không tốn tiền. Ví dụ:

• Muốn mở tiệm cafe? → Xin làm part-time tại quán cafe lớn
• Muốn bán mỹ phẩm? → Làm affiliate hoặc cộng tác viên
• Muốn mở dịch vụ digital marketing? → Nhận dự án freelance nhỏ trước

-> Bạn sẽ học được quy trình vận hành, tiếp xúc khách thật, thấy lỗi, thấy cơ hội.

34. Tìm một mentor hoặc người đi trước để học hỏi

Bạn có thể đi nhanh gấp 5 lần nếu được dẫn đường.

Cách tìm:

• Người từng làm trong ngành bạn muốn khởi nghiệp
• Chủ doanh nghiệp nhỏ/thành công vừa phải, dễ tiếp cận hơn
• Inbox lịch sự: xin 30 phút trò chuyện, mời cà phê, đặt câu hỏi rõ ràng

-> Tập thói quen “hỏi để học”,  đừng sợ từ chối. 1 mentor tốt hơn 100 video YouTube.

35. Tạo “business playbook” cá nhân

Ghi chép lại tất cả ý tưởng, mô hình, phân tích, chiến lược, sai lầm học được từ người khác. Mỗi trang gồm:

• Ý tưởng sản phẩm
• Khách hàng tiềm năng
• Đối thủ cạnh tranh
• Chi phí đầu tư thử
• Cách tiếp cận khách hàng
• Rủi ro & cách giảm rủi ro

-> Sau 3-6 tháng, bạn sẽ có 3-5 mô hình để chọn và phát triển nghiêm túc.

36. Tập “tư duy hệ thống” thay vì “tư duy người làm thuê”

Người làm thuê chỉ lo hoàn thành công việc. Người làm chủ phải:

• Nghĩ quy trình
• Nghĩ về tăng trưởng
• Nghĩ về tối ưu chi phí, nhân sự, công nghệ

Gợi ý:

• Tập làm SOP (quy trình) cho mọi việc bạn làm
• Học cách quản lý thời gian, công việc bằng các công cụ như Trello, Notion
• Tự hỏi: “Nếu tuyển người thay mình, cần hướng dẫn thế nào?”

-> Làm chủ là tư duy hệ thống không phải làm nhiều hơn, mà làm thông minh hơn.

37. Xây dựng thương hiệu cá nhân từ sớm (personal branding)

Trong thời đại số, người ta mua vì tin bạn, chứ không phải vì bạn bán rẻ.

Hãy bắt đầu:

• Viết chia sẻ chuyên môn trên Facebook, LinkedIn
• Chia sẻ hành trình học nghề, thử nghiệm, phát triển
• Tạo kênh TikTok, YouTube hoặc blog cá nhân chia sẻ kiến thức trong ngành bạn định kinh doanh

-> Sau 6-12 tháng, bạn đã có niềm tin, khán giả và tệp khách tiềm năng miễn phí.

38. Làm quen với công cụ công nghệ quản lý và vận hành

Làm chủ thời đại này không thể thủ công mãi. Ai biết dùng công cụ sẽ đi xa hơn.

Học cách dùng:

• Google Workspace, Notion, Trello (quản lý công việc)
• ChatGPT (hỗ trợ ý tưởng, chăm sóc khách hàng)
• Canva, CapCut (tự làm visual/clip marketing)
• MISA, KiotViet, Sapo (quản lý bán hàng, tồn kho)

-> Bạn càng dùng công cụ giỏi bao nhiêu, chi phí vận hành càng thấp, năng suất càng cao.

39. Làm thử một mô hình micro-business nhỏ

Hãy tập “làm chủ” với rủi ro thấp, thay vì mơ khởi nghiệp 1 tỷ mới dám làm.

Gợi ý thử:

• Bán 1 sản phẩm ngách trên Shopee/Lazada (dropship cũng được)
• Làm workshop trả phí
• Viết ebook, khóa học nhỏ
• Làm dịch vụ freelance như thiết kế, viết content, chạy ads…

-> Bạn sẽ hiểu tâm lý khách hàng, quy trình bán – giao – chăm – thu tiền.

40. Hiểu rõ thế mạnh cá nhân & mô hình kinh doanh phù hợp

Không phải ai cũng hợp làm startup kiểu gọi vốn rầm rộ. Có người phù hợp hơn với mô hình vừa – nhỏ – có lời sớm – tăng trưởng ổn định.

Tự hỏi:

• Bạn giỏi làm sản phẩm, marketing hay quản lý?
• Bạn thích làm 1 mình (solopreneur) hay xây team?
• Bạn chịu áp lực được bao lâu nếu chưa có thu?

-> Biết rõ mình thuộc kiểu nào sẽ giúp chọn đúng mô hình để bền vững, không bị kiệt sức, mất năng lượng và mất hứng thú với công việc hoặc các hoạt động khác do căng thẳng kéo dài.

41. Học thói quen đo lường & ra quyết định bằng dữ liệu

Cảm tính khiến rất nhiều người “fail” khi kinh doanh.

Tập thói quen:

• Ghi lại tất cả chi phí, doanh thu, phản hồi khách
• Làm A/B testing khi chạy quảng cáo
• Đặt mục tiêu đo KPI và cải tiến theo kết quả

-> Không đo thì không biết sai ở đâu. Doanh nhân chuyên nghiệp luôn ra quyết định dựa trên số liệu.

42. Hiểu luật doanh nghiệp và pháp lý cơ bản

Rất nhiều người “sập” vì không hiểu luật.

Bạn nên tìm hiểu:

• Các loại hình doanh nghiệp (hộ kinh doanh cá thể, công ty TNHH, cổ phần…)
• Thủ tục đăng ký kinh doanh
• Luật thuế, hóa đơn, bảo hiểm xã hội, hợp đồng lao động
• Những rủi ro pháp lý khi bán hàng online, chạy quảng cáo sai luật

-> Biết luật giúp bạn làm đúng, an toàn, không bị phạt hoặc đóng cửa bất ngờ.

43. Học cách quản lý tài chính cá nhân và tài chính doanh nghiệp

Nếu bạn không biết giữ tiền, thì làm ra bao nhiêu cũng mất hết.

Cần học:

• Ghi chép thu – chi cá nhân
• Hiểu nguyên lý “tiền mặt là vua” (cash flow quan trọng hơn lợi nhuận giấy)
• Cách tách tài khoản cá nhân & doanh nghiệp
• Nguyên tắc giữ quỹ dự phòng (6 tháng chi phí tối thiểu)

-> Người làm chủ giỏi luôn biết dùng tiền thông minh, không cảm tính.

44. Xây tư duy “tái đầu tư liên tục”

Người mới thường thích “lãi là tiêu”, nhưng người thành công luôn biết lãi để tái đầu tư.

Tái đầu tư vào:

• Mở rộng sản phẩm
• Tối ưu trải nghiệm khách hàng
• Mua công cụ để tự động hóa
• Tuyển thêm nhân sự hoặc thuê ngoài

-> Người kinh doanh chuyên nghiệp xem tiền là công cụ, không phải phần thưởng sớm.

45. Làm bài “tổng rà soát năng lực” bản thân

Bạn có thể dùng mô hình SWOT để đánh giá mình trước khi bắt đầu kinh doanh:

	Mạnh (Strengths)	Yếu (Weaknesses)
Bên trong	Có chuyên môn tốt	Thiếu kinh nghiệm bán hàng
Bên ngoài	Thị trường đang hot	Có nhiều đối thủ lớn

-> Từ bảng SWOT, bạn biết cần học gì thêm, hợp tác với ai, đi theo mô hình nào.

46. Tìm bạn đồng hành hoặc học cách làm việc với người khác

Khởi nghiệp không phải lúc nào cũng nên “solo”.

Bạn có thể:

• Rủ người giỏi phần bạn yếu (ex: bạn giỏi làm sản phẩm, người kia giỏi sales)
• Hợp tác với freelancer, cộng tác viên trước
• Hoặc học kỹ năng giao tiếp, giao việc, giữ lửa cho team

-> Dù làm nhỏ hay lớn, bạn vẫn cần khách hàng, cộng sự, đối tác nên càng hiểu con người, càng dễ thành công.

47. Trải nghiệm vai trò nhân viên trong chính ngành bạn muốn kinh doanh

Đừng vội mở quán cà phê nếu bạn chưa từng đi làm phục vụ. Đừng mở shop nếu bạn chưa từng chăm khách thật.

 Vì sao?

• Bạn sẽ hiểu vận hành thực tế
• Biết nỗi đau, lỗ hổng để sau này cải tiến
• Có network sẵn trong ngành
• Học từ sai của người khác mà không phải trả giá

-> Làm thuê trước khi làm chủ, thông minh hơn rất nhiều so với “ngồi nhà lập kế hoạch”.

48. Đi khảo sát khách hàng tiềm năng từ sớm

Không phải “mình nghĩ là sẽ bán được” mà là khách hàng thật nói họ có mua hay không.

Cách làm đơn giản:

• Tạo một bản khảo sát online (Google Form)
• Phỏng vấn 10-20 người phù hợp với nhóm khách tiềm năng
• Đặt câu hỏi về nhu cầu, thói quen, ngân sách, lý do chọn sản phẩm A hay B

Từ đó, bạn có thể điều chỉnh sản phẩm, thông điệp marketing, và định hướng kinh doanh thực tế, có xác minh, ít rủi ro.

49. Học kỹ năng đàm phán và thuyết phục

Trong kinh doanh, mọi thứ là “deal” từ giá vốn, thuê mặt bằng, đến tuyển người và bán hàng.

Tập trung:

• Biết đặt câu hỏi mở
• Hiểu nhu cầu phía đối tác
• Biết “im lặng đúng lúc”
• Luyện kỹ năng trình bày giá trị thay vì mặc cả

-> Người biết đàm phán sẽ mua rẻ hơn, bán được giá hơn, tuyển người tốt hơn.

50. Tạo sẵn tệp khách hàng trước khi có sản phẩm

Xây dựng “cộng đồng nhỏ” là cách chuẩn bị thông minh trước khi kinh doanh.

Ví dụ:

• Tạo group Facebook chia sẻ kiến thức về lĩnh vực bạn sắp bán
• Tạo fanpage cá nhân hoặc TikTok để giáo dục thị trường
• Mỗi ngày chỉ cần 1 post chia sẻ, sau 3 tháng có sẵn 500+ người theo dõi

-> Khi bạn mở bán, bạn không phải đi tìm khách, khách đã biết bạn rồi.

51. Thử kinh doanh trong “môi trường mô phỏng”

Đây là cách học cực nhanh với rủi ro thấp.

Gợi ý:

• Tham gia chương trình “startup giả lập” hoặc game mô phỏng (ví dụ: Shark Tank simulation, Bizverse, Business Tycoon…)
• Tham gia workshop mô hình canvas giúp bạn vẽ toàn bộ ý tưởng kinh doanh trên 1 trang
• Chơi board game như Cashflow 101 để luyện tư duy tài chính, đầu tư, ra quyết định

-> Đây là cách vừa học, vừa trải nghiệm thất bại giả định rất đáng giá trước khi “đổ tiền thật”.

Những người làm Marketing cần làm gì?

Dưới đây là những việc mà người làm Marketing nên làm để xây dựng nền tảng vững chắc cho sự nghiệp lâu dài:

1. Xác định rõ thế mạnh & định hướng chuyên môn

Marketing rất rộng: Content, Performance, Branding, Trade, SEO, Digital Strategy… Bạn không thể giỏi hết.

Hãy thử nhiều mảng để biết mình phù hợp với gì.

Sau đó, chọn một hoặc hai lĩnh vực để đào sâu và phát triển chuyên môn.

2. Đầu tư học hành bài bản

Lấy chứng chỉ chuyên môn (Google Ads, Meta Blueprint, Hubspot, Content Marketing Certification,…).

Học thêm các kỹ năng bổ trợ như: Excel/Google Sheets, phân tích số liệu, storytelling, AI tools,…

Nếu có điều kiện, học thêm về Business, Tài chính, Kinh tế học hành vi.

3. Rèn tư duy chiến lược, không chỉ làm “thợ”

Học cách nghĩ như người làm chiến lược, không chỉ chăm chăm chạy task.

Đặt câu hỏi: “Mình đang làm cái này để đạt mục tiêu gì?”, “Liệu còn cách nào tốt hơn không?”

Hãy học cách xây dựng kế hoạch Marketing hoàn chỉnh: từ research – insight – định vị – kênh – content – đo lường.

 4. Tích lũy kinh nghiệm thực tế & làm dự án đa ngành

Làm việc ở cả client-side (doanh nghiệp) lẫn agency nếu có thể.

Thử sức với start-up để hiểu cách tối ưu nguồn lực.

Làm freelance để học cách giao tiếp với nhiều kiểu khách hàng và tăng khả năng tự chủ.

5. Xây dựng thương hiệu cá nhân

Chia sẻ kiến thức, case study, quan điểm về Marketing trên các nền tảng như LinkedIn, Facebook, Medium…

Thương hiệu cá nhân mạnh giúp bạn có nhiều cơ hội nghề nghiệp hơn: được săn đầu người, mời chia sẻ, tư vấn, cộng tác.

6. Hiểu sâu về khách hàng & hành vi tiêu dùng

Marketing là về con người. Càng hiểu khách hàng, bạn càng làm tốt.

Đọc sách, phỏng vấn, quan sát, khảo sát,… để hiểu insight thật sự.

Đừng chỉ dựa vào data – hãy kết hợp cả cảm nhận & quan sát thực tế.

7. Học cách làm việc nhóm và quản lý con người

Marketing thường là teamwork.

Bạn nên rèn khả năng dẫn dắt nhóm nhỏ, giao tiếp hiệu quả và giải quyết xung đột.

Tập quản lý thời gian, ưu tiên công việc và chịu trách nhiệm với kết quả.

8. Chuẩn bị cho bước nhảy vọt: Team Lead, Manager, Freelancer hoặc Start-up

28–30 tuổi là thời điểm nhiều người bước vào vai trò quản lý hoặc làm chủ dự án.

Hãy chuẩn bị trước: hiểu P&L, biết đọc số liệu tài chính cơ bản, học quản trị nhân sự, kỹ năng pitching.

Biết rõ mình muốn đi theo hướng nào: trở thành chuyên gia, quản lý cấp cao hay khởi nghiệp.

9. Hiểu rõ thị trường, ngành nghề & bức tranh kinh doanh

Đừng chỉ biết mỗi “nghề marketing”, hãy hiểu bức tranh lớn hơn:

• Ngành hàng đang tăng hay suy?
• Đối thủ đang làm gì?
• Xu hướng tiêu dùng thay đổi thế nào?
• Biết cách đọc báo cáo thị trường, phân tích ngành, SWOT, 5 lực cạnh tranh của Porter,…

10. Không ngừng cập nhật xu hướng mới

Bạn nên có thói quen cập nhật liên tục:

• AI trong marketing, xu hướng nền tảng (TikTok, SEO semantic, Influencer ảo…)
• Thay đổi thuật toán quảng cáo, sự thay đổi hành vi người dùng Gen Z, Gen Alpha.

Nhưng nhớ: đừng chạy theo trend mù quáng, hãy biết chọn lọc cái nào phù hợp với chiến lược.

11. Tự rèn bản lĩnh quản lý áp lực & kỳ vọng

• Marketing áp lực cao, deadline dồn dập, KPI nặng.
• Học cách xử lý stress, thất bại chiến dịch, feedback gắt.
• Có khả năng đứng lên sau mỗi lần “fail” – vì ai làm Marketing cũng từng “fail”.
• Tập trung vào việc cải thiện bản thân thay vì so sánh với người khác.

12. Nâng cấp kỹ năng giao tiếp & thuyết trình

Bạn nên làm chủ:

• Giao tiếp với team, sếp, khách hàng
• Trình bày proposal, pitching dự án, training nội bộ
• Kỹ năng viết email chuyên nghiệp, phản hồi phản biện một cách khéo léo

13. Tư duy đo lường, biết đánh giá hiệu quả công việc

Dù làm ở mảng nào, bạn cũng cần biết cách đánh giá: cái mình làm có hiệu quả không?

Học cách:

• Đọc Google Analytics, Ads report, KPI theo phễu chuyển đổi
• Đặt mục tiêu đúng (SMART), theo dõi và tối ưu liên tục

14. Tích lũy tài chính và tư duy tài chính cá nhân

Nghe có vẻ không liên quan, nhưng marketing là ngành dễ “chạy theo đam mê”, làm nhiều mà tiết kiệm ít.

Hãy bắt đầu từ sớm:

• Biết quản lý chi tiêu, tiết kiệm, đầu tư
• Đặt mục tiêu tài chính 3 năm – 5 năm
• Tự chủ tài chính sẽ giúp bạn tự tin chọn lựa công việc mình yêu thích, không bị “mắc kẹt” vào lương

15. Giữ được “lửa nghề” và thái độ học hỏi

Marketing thay đổi liên tục, người giỏi nhất là người học nhanh nhất.

Hãy giữ cho mình một tinh thần học không ngừng và lòng yêu nghề đủ lớn để vượt qua những giai đoạn chán nản, áp lực hay nghi ngờ bản thân.

16. Tham gia dự án xã hội / phi lợi nhuận / startup nhỏ

Làm marketing cho dự án cộng đồng (phi lợi nhuận, sinh viên, giáo dục…)

Lợi ích:

• Có toàn quyền triển khai từ A-Z (chiến lược – content – ads – đo lường)
• Được “sai thoải mái” trong môi trường ít rủi ro
• Tạo ra portfolio thực chiến, rất giá trị khi đi phỏng vấn hoặc làm freelancer

17. Tự xây dựng dự án cá nhân (Personal Project)

Ví dụ:

• Tự chạy quảng cáo cho kênh YouTube, blog, page cá nhân, shop nhỏ của người thân.
• Viết newsletter về marketing.
• Làm podcast, ebook hoặc mở lớp chia sẻ miễn phí kiến thức.

Lợi ích:

• Làm chủ mọi khâu từ A-Z.
• Thể hiện tư duy làm thật, không chỉ lý thuyết.
• Giúp bạn gây dựng tên tuổi, kết nối cộng đồng chuyên môn.

18. Tìm mentor hoặc tham gia cộng đồng chuyên sâu

Một người đi trước (mentor) có thể giúp bạn tiết kiệm 5 năm loay hoay.

Cộng đồng tốt giúp bạn:

• Cập nhật kiến thức
• Được hỏi – được góp ý – được thử sai
• Mở rộng network ngành (mở ra cơ hội nghề nghiệp, cộng tác)

Một số cộng đồng chất lượng:

• Cộng đồng Marketing Việt Nam (Facebook)
• SEO Signals Lab (nếu bạn theo SEO)
• Group Freelance Marketer Vietnam
• LinkedIn chuyên ngành

19. Tập viết  vì người viết tốt thường tư duy tốt

• Viết giúp bạn sắp xếp lại suy nghĩ, nâng cao khả năng lý luận và kể chuyện.
• Viết giúp bạn dễ “được nhớ”, dễ “được share”.
• Hãy tập viết mỗi tuần: insight, phân tích case, góc nhìn cá nhân,…

20. Rèn khả năng ngoại ngữ chuyên ngành

• Biết tiếng Anh tốt là lợi thế rất lớn trong ngành Marketing:
• Đọc tài liệu quốc tế (Google, HubSpot, Ahrefs…)
• Làm cho công ty nước ngoài, remote jobs
• Hiểu xu hướng toàn cầu trước khi về Việt Nam

21. Tập nhìn mọi thứ bằng “con mắt marketer”

• Khi xem quảng cáo, hỏi: “Tại sao họ chọn concept này?”
• Khi thấy thương hiệu viral, phân tích: “Họ đi nước nào? Insight nào?”
• Khi thấy thất bại, tự hỏi: “Nếu là mình, mình sẽ làm gì khác?”

-> Đây là tư duy phản biện – tư duy phân tích, rất hiếm nhưng rất đáng giá.

22. Làm chủ “vòng đời nghề nghiệp”

Nhiều người đi làm 8 năm nhưng thực chất là lặp lại 1 năm đó 8 lần. Hãy đảm bảo bạn không bị rơi vào vòng xoáy làm theo lối mòn, máy móc.

Cứ mỗi 6 tháng – 1 năm, hãy tự hỏi:

• Mình học được gì mới?
• Mình giỏi hơn ở điểm nào?
• Mình có đang bị “bảo hòa” không?

→ Nếu có: hãy học thêm, thử dự án mới hoặc “xoay hướng nhẹ”.

23. Hiểu sâu về tâm lý học con người – Consumer Psychology

Marketing không chỉ là công cụ,  nó là nghệ thuật điều hướng cảm xúc và hành vi.

Nếu bạn hiểu rõ con người hành động vì điều gì, bạn sẽ:

• Viết content đúng nỗi đau thật sự
• Chạy ads đúng thời điểm họ yếu lòng
• Thiết kế phễu đúng kiểu khiến khách “gật đầu”

Học gợi ý:

• “Predictably Irrational” – Dan Ariely
• “Hooked” – Nir Eyal
• “The Psychology of Selling” – Brian Tracy

24. Tư duy chiến lược (Strategic Thinking)

Một marketer giỏi chạy ads, viết content nhưng một marketer đỉnh là người biết chơi cả ván cờ.

• Biết lúc nào cần tạo nhu cầu, lúc nào cần chuyển đổi
• Biết chọn trận đánh hiệu quả, bỏ trận tốn sức
• Biết kết hợp Brand – Performance – CRM chứ không chạy theo từng mảng lẻ tẻ

Gợi ý hãy dành thời gian học:

• Business model
• Customer journey
• Funnel marketing tổng thể

25. Hiểu được ngôn ngữ của CEO & tài chính

Nếu bạn có thể “nói chuyện số má” với CEO, bạn đã vượt 90% đồng nghiệp cùng tuổi.

• Học cách đo ROI, CAC, CLTV, Gross Margin
• Biết cách lập ngân sách, lên business case
• Nói chuyện bằng kết quả, không chỉ cảm tính

Khi bạn nói được ngôn ngữ của sếp, bạn sẽ:

• Được trao quyền nhiều hơn
• Lên cấp nhanh hơn
• Được coi là “business partner” chứ không chỉ là “người chạy ads”

26. Tư duy sản phẩm (Product Thinking)

Dù làm marketing cho dịch vụ hay sản phẩm, hãy đặt mình vào mindset của người tạo ra sản phẩm:

• Làm sao để giải quyết đúng pain point?
• Khách hàng còn muốn gì nhưng chưa nói ra?
• Sản phẩm có điểm gì “hook” được người dùng?

→ Bạn sẽ tạo ra những chiến dịch chạm sâu và bán thật.

TỔNG KẾT:

Dưới 30 tuổi là giai đoạn “cắm rễ” càng cắm sâu, sau này bạn vươn cao càng vững.

•  Đừng chỉ giỏi chạy quảng cáo, viết content, tối ưu SEO,…
• Hãy trở thành marketer đa chiều:

Biết người – biết chiến lược – biết tài chính – biết sản phẩm – biết chính mình.

Làm gì để nâng cao tài chính?

Để nâng cao tài chính, bạn cần kết hợp tư duy đúng, kỹ năng thực tế và chiến lược hành động cụ thể. Dưới đây là một số việc thiết thực bạn có thể làm:

1. Tạo thói quen tiết kiệm và quản lý tài chính cá nhân

• Lập ngân sách: Theo dõi thu – chi hàng tháng bằng app (Money Lover, Sổ Thu Chi Misa,…) hoặc Excel.
• Tiết kiệm trước khi tiêu: Áp dụng nguyên tắc “trả cho bản thân trước” (ví dụ: 20% lương chuyển thẳng vào tài khoản tiết kiệm hoặc đầu tư).
• Quỹ dự phòng: Dành ít nhất 3 – 6 tháng sinh hoạt phí để ứng phó rủi ro.

2. Tăng thu nhập

• Nâng cao năng lực nghề nghiệp: Học thêm kỹ năng liên quan đến công việc hiện tại để tăng cơ hội thăng tiến hoặc nhảy việc lương cao.
• Tận dụng thời gian rảnh: Làm freelance, bán hàng online, dạy học, viết content, đầu tư… tùy thế mạnh.
• Biến sở thích thành thu nhập: Nếu bạn giỏi viết, vẽ, chơi nhạc, thiết kế… có thể mở dịch vụ hoặc chia sẻ trên mạng xã hội để kiếm tiền.

3. Học và bắt đầu đầu tư sớm

• Hiểu về đầu tư: Học các kiến thức cơ bản về chứng khoán, quỹ ETF, bất động sản, vàng, tiền gửi…
• Đầu tư nhỏ trước: Bắt đầu với số vốn nhỏ để học cách kiểm soát tâm lý và quản trị rủi ro.
• Lãi kép càng sớm càng tốt: Đầu tư từ sớm giúp bạn tận dụng sức mạnh của lãi kép theo thời gian.

4. Xây dựng thương hiệu cá nhân

• Hiện diện chuyên nghiệp trên mạng xã hội (LinkedIn, Facebook, TikTok…): giúp bạn có thêm cơ hội hợp tác, việc làm tốt.
• Chia sẻ giá trị: Đăng bài, chia sẻ kiến thức trong lĩnh vực bạn giỏi để tăng độ tin cậy và mở rộng mối quan hệ chất lượng.

5. Mở rộng tư duy và xây dựng tư duy tài chính

Đọc sách tài chính cá nhân như:

• Cha giàu cha nghèo – Robert Kiyosaki
• Người thông minh dùng tiền như thế nào – Harv Eker
• The Psychology of Money – Morgan Housel

Học từ người thành công hoặc tham gia các cộng đồng chia sẻ kiến thức tài chính và đầu tư.

6. Tránh nợ xấu và tiêu dùng quá khả năng

• Không vay tiêu dùng không cần thiết (vay mua điện thoại, xe trả góp chỉ để “bằng bạn bằng bè”).
• Không lạm dụng thẻ tín dụng nếu chưa kiểm soát tốt tài chính.

7. Tận dụng đòn bẩy (Leverage) một cách thông minh

• Đòn bẩy kiến thức: Học từ mentor, khóa học chuyên sâu để rút ngắn đường đi (hơn là mò mẫm).
• Đòn bẩy mối quan hệ: Kết nối với người có chuyên môn, khách hàng tiềm năng, đối tác để mở rộng cơ hội.
• Đòn bẩy công nghệ: Tự động hóa thu nhập qua affiliate, dropshipping, app quản lý tài chính, marketing…

8. Tự kinh doanh nhỏ – học tư duy doanh nhân

Dù bạn không định khởi nghiệp lớn, hãy thử một mô hình kinh doanh nhỏ để:

• Hiểu quy luật tiền bạc – khách hàng – thị trường.
• Phát triển tư duy phục vụ giá trị và kiểm soát dòng tiền.

Ví dụ: bán đồ ăn vặt, làm workshop online, kinh doanh digital product (eBook, khóa học, template…).

9. Chi tiêu theo lối sống tối giản, chất lượng

• Không chạy theo xu hướng tiêu dùng kiểu: đồ hiệu – xe sang- check-in sang chảnh nếu chưa vững tài chính.
• Mua ít nhưng “mua thông minh” (tốt, bền, cần thiết).
• Giữ lối sống gọn nhẹ, ít nợ, ưu tiên giá trị dài hạn thay vì hưởng thụ ngắn hạn.

10. Tạo ít nhất 2 – 3 dòng thu nhập khác nhau

Đừng chỉ dựa vào lương. Hãy phát triển song song:

• Lương chính
• Thu nhập từ kỹ năng phụ (freelance, dạy thêm, viết lách…)
• Thu nhập thụ động (đầu tư, bản quyền nội dung, cho thuê…)

11. Đi làm ở công ty startup hoặc môi trường “vừa học vừa chiến”

• Nếu chưa nhiều vốn nhưng muốn nhanh trưởng thành: làm ở môi trường startup, agency, freelance project đa nhiệm…
• Bạn sẽ học cực nhiều về kỹ năng, quản lý thời gian, giải quyết vấn đề điều không có ở công ty “an toàn”.

12. Học kỹ năng đàm phán – thương lượng

• Một kỹ năng cực quan trọng nhưng ít người đầu tư học.
• Dùng khi xin việc, tăng lương, đàm phán với đối tác, mua hàng giá trị lớn.
• Một lần thương lượng tốt có thể tăng ngay vài chục triệu, trăm triệu giá trị.

13. Tránh “bẫy giàu giả” trên mạng xã hội

• Rất nhiều người bị cuốn vào lối sống “giàu sang ảo” mà tiêu tiền vượt thu nhập để khoe.
• Hãy so sánh với chính bạn của 1 – 2 năm trước, đừng chạy đua theo người khác.

14. Xây dựng kế hoạch tài chính dài hạn cho 5 – 10 năm

Không chỉ tiết kiệm từng tháng, mà cần biết:

• Bao nhiêu tuổi mua được nhà/xe?
• Khi nào đạt tự do tài chính?
• Khi nào nghỉ hưu chủ động (FIRE)?

Có thể dùng bảng Excel hoặc công cụ như MoneyCoach, Notion để theo dõi.

15. Giữ sức khỏe thật tốt

• Nghe đơn giản nhưng cực quan trọng: nếu sức khỏe kém thì mọi tài chính đều đổ sông đổ biển.
• Tập thể dục, ngủ đủ, ăn uống hợp lý giúp bạn làm việc hiệu quả hơn → thu nhập tốt hơn.

16. Tăng thu nhập càng sớm càng tốt

• Học kỹ năng có thu nhập cao: SEO, coding, thiết kế, phân tích dữ liệu, digital marketing…
• Nâng trình độ tiếng Anh (mở ra cơ hội remote, freelancer quốc tế).
• Đọc sách và học từ người giỏi hơn.
• Làm freelancer (Upwork, Fiverr, Vlance).
• Dạy học online / viết blog / làm YouTube nếu có chuyên môn.
• Bán hàng online (dropshipping, Tiktok shop, affiliate…).

17. Quản lý tài chính để giữ được tiền mới giàu

a. Thiết lập quy tắc 50/30/20:

• 50% thu nhập cho nhu cầu thiết yếu
• 30% cho mong muốn cá nhân
• 20% tiết kiệm/đầu tư

b. Ghi chép & phân tích chi tiêu:

• Dùng app như Money Lover, Sổ Thu Chi Misa…
• Phân loại chi tiêu, cắt giảm những thứ không cần thiết

c. Xây dựng quỹ khẩn cấp:

Tối thiểu 3 – 6 tháng chi phí sinh hoạt

18. Đầu tư để tiền làm việc thay bạn

a. Bắt đầu đầu tư sớm, dù ít:

• Chứng khoán (ETF, cổ phiếu blue-chip)
• Quỹ mở (rủi ro thấp, phù hợp người mới)
• Tiền gửi tiết kiệm có kỳ hạn (nếu ngại rủi ro)

b. Học kiến thức tài chính:

• Đọc sách: “Cha giàu cha nghèo”, “Tiền đẻ ra tiền”, “I Will Teach You To Be Rich”
• Theo dõi kênh tài chính uy tín (Thái Phạm, Happy Live, Finhay, MoneyZ…)

19. Thay đổi tư duy thoát khỏi vòng lặp tài chính

• Ngừng mua sắm theo cảm xúc hay đua theo người khác
• Tập trung vào “tài sản” (thứ tạo ra tiền) thay vì “tiêu sản” (xe, đồ hiệu)
• Hiểu rõ: Thu nhập không quyết định sự giàu có – tài sản tích lũy mới quyết định

20. Đặt mục tiêu tài chính rõ ràng

Ví dụ:

• 25 tuổi: có quỹ dự phòng 6 tháng, đầu tư đều mỗi tháng 2 triệu
• 28 tuổi: tích lũy 200 triệu, có thêm nguồn thu nhập phụ
• 30 tuổi: đạt tự do tài chính cấp độ 1 (không lo lắng về tiền trong 6 – 12 tháng nếu mất việc)

21. Xây dựng thương hiệu cá nhân (Personal Brand)

• Người có thương hiệu cá nhân dễ kiếm tiền hơn người giỏi chuyên môn nhưng vô danh.
• Xây dựng hình ảnh chuyên gia trên Facebook, LinkedIn, TikTok hoặc Blog
• Chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm, quan điểm (trong nghề, trong cuộc sống)

Cơ hội: được mời giảng dạy, viết sách, tư vấn, nhận job lớn, tăng uy tín → thu nhập cao hơn

22. Chọn môi trường giúp bạn phát triển nhanh

• “Môi trường = tăng tốc hoặc giậm chân tại chỗ”
• Làm cho startup đang phát triển (học được nhiều, cơ hội tăng thu nhập nhanh)
• Làm việc ở nơi có mentor tốt hoặc sếp giỏi, bạn sẽ đi nhanh gấp 2 – 3 lần
• Tránh môi trường dậm chân, trả lương thấp và không học hỏi được gì

23. Làm việc quốc tế – Kiếm tiền bằng đô

• Làm remote cho công ty nước ngoài (Web Dev, Design, Support, Data Entry…)
• Freelance quốc tế: Upwork, Freelancer.com, PeoplePerHour…
• Dịch thuật, transcribe, dạy tiếng Việt cho người nước ngoài (qua Cambly, Preply…)

24. Tận dụng tài sản sẵn có (nếu có)

• Cho thuê phòng trọ, nhà ở, mặt bằng
• Mua – bán lại đồ cũ (flip sản phẩm): bàn ghế, tivi, laptop, xe máy cũ…
• Tận dụng kỹ năng người thân để cùng khởi nghiệp nhỏ

25. Thử mô hình tạo thu nhập thụ động

• Viết ebook, làm khóa học online
• Làm YouTube (niche nhỏ vẫn kiếm tiền được)
• Xây hệ thống affiliate hoặc dropshipping tự động
• Xây fanpage và cho thuê bài đăng quảng cáo

26. Đầu tư vào sức khỏe & mối quan hệ

• Người khỏe kiếm tiền tốt hơn, ít stress, làm việc năng suất hơn
• Mối quan hệ tốt = nhiều cơ hội, cộng tác, giới thiệu việc, đầu tư…

27. Tư duy học cả đời – 1% mỗi ngày

• Nếu mỗi ngày bạn cải thiện tài chính/tư duy/làm việc tốt hơn 1%, sau 1 năm bạn khác hoàn toàn.
• Theo dõi người giỏi, học từ họ, áp dụng → bạn sẽ vượt 80% người cùng tuổi.

28. Cải thiện thu nhập hiện tại

• Không chỉ là kiếm thêm, mà còn là “vắt kiệt” giá trị công việc đang làm
• Đề xuất tăng lương nếu bạn đã đóng góp nổi bật
• Xin thêm trách nhiệm → thưởng hoặc % dự án
• Làm thêm việc freelance trong cùng lĩnh vực, nhờ tận dụng kỹ năng đã có

29. Quy đổi thời gian thành tiền thông minh hơn

• Đừng chỉ dùng thời gian làm công việc trả tiền, hãy tạo hệ thống
• Tạo hệ thống có thể vận hành tự động: ví dụ, blog có affiliate, cửa hàng có người vận hành…
• Tận dụng AI, phần mềm tự động hóa, để làm được nhiều hơn mà mất ít thời gian hơn
• Thuê người làm những việc bạn không cần tự làm (nếu thu nhập đã ổn định)

30. Đầu tư vào kinh doanh nhỏ (rủi ro thấp)

• Bán sản phẩm riêng (in theo đơn, sản phẩm handmade, đồ ăn vặt, digital product…)
• Nhập hàng số lượng nhỏ (Shopee, Tiktok shop…) để test thị trường
• Góp vốn cùng người có chuyên môn (nếu bạn không muốn tự vận hành)

33. Biết cách quản lý rủi ro tài chính

• Rất nhiều người kiếm nhiều tiền nhưng mất trắng chỉ vì một cú sốc tài chính
• Luôn có quỹ dự phòng ít nhất 3 – 6 tháng sinh hoạt
• Bảo hiểm sức khỏe nếu bạn làm tự do hoặc không có công ty lo
• Không vay tiền để đầu tư “mù” hoặc chạy theo xu hướng

34. Đọc sách tài chính nhưng phải chọn lọc
Một vài cuốn kinh điển có thể giúp bạn đổi cách nhìn và hành động về tiền bạc:

• “Cha giàu cha nghèo” – Robert Kiyosaki (về tư duy tài sản vs tiêu sản)
• “The Psychology of Money” – Morgan Housel (về tư duy dài hạn)
• “I Will Teach You To Be Rich” – Ramit Sethi (thực chiến quản lý tài chính cá nhân)

35. Tư duy tích sản nghĩ dài hạn

• Đừng chỉ nghĩ “làm thêm tháng này”, hãy nghĩ “5 năm tới mình đang ở đâu”
• Mỗi năm dành ra 10 – 20% thu nhập để đầu tư tích lũy dài hạn
• Kiên trì tăng tài sản mỗi năm, không cần giàu nhanh → bạn vượt 90% người cùng tuổi sau 5 năm

36. Xây dựng “tài sản vô hình”

Không phải tiền, mà là năng lực giúp bạn kiếm tiền nhiều hơn sau này.

Xây dựng thương hiệu cá nhân trên mạng xã hội, blog, YouTube, LinkedIn…

Học kỹ năng hiếm như:

• Automation (tự động hóa quy trình)
• SEO, content marketing, quảng cáo số
• Thiết kế UI/UX, phân tích dữ liệu, lập trình cơ bản

Khi bạn nổi bật trong lĩnh vực nào đó, bạn tự khắc sẽ có nhiều cơ hội kiếm tiền hơn.

37. Tận dụng cơ hội toàn cầu (ngoại tệ cao hơn VNĐ)

• Kiếm tiền không chỉ ở Việt Nam
• Làm freelance quốc tế qua: Upwork, Fiverr, Toptal, Freelancer
• Bán sản phẩm số cho thị trường nước ngoài (eBook, khóa học, template, AI prompt…)
• Tham gia chương trình affiliate nước ngoài (Amazon, Envato, AppSumo…)

38. Tham gia thị trường tài chính một cách có chiến lược

Không khuyên “đầu tư liều”, mà là bắt đầu nhỏ để hiểu nguyên tắc

• Đầu tư DCA (đều đặn hàng tháng) vào chỉ số như VN30, S&P500 (nếu qua ETF)
• Tìm hiểu cổ phiếu Việt Nam và thực hành với tài khoản ảo
• Tập phân tích doanh nghiệp giúp bạn hiểu sâu kinh tế và có lợi cho kinh doanh

39. Theo dõi tài chính cá nhân như một CEO

Tiền vào – tiền ra – tăng trưởng đều phải có số liệu rõ ràng

Sử dụng app như Money Lover, Misa, Notion, Google Sheet để:

• Ghi lại thu chi
• Tính tỷ lệ tiết kiệm
• Theo dõi tài sản tăng hay giảm
• Cuối mỗi tháng: soát lại và điều chỉnh như CEO họp review tài chính

40. Tận dụng đòn bẩy người khác không để ý

Không chỉ có “vay vốn” mới là đòn bẩy. Đây là các đòn bẩy khôn ngoan:

• Thời gian người khác rảnh → bạn học, bạn làm thêm
• Mối quan hệ giá trị → học hỏi, hợp tác, mở rộng cơ hội
• Công nghệ và AI → giúp bạn làm việc nhanh hơn người khác gấp 2 – 3 lần

41. Tư duy startup: bắt đầu nhỏ, học thật nhanh

Nếu bạn có 1 ý tưởng hoặc giải pháp nào đó, hãy thử biến nó thành sản phẩm khả thi tối thiểu (MVP)

Ví dụ: làm landing page bán thử 1 dịch vụ bạn nghĩ ra → test thị trường

Nếu có kết quả, scale lên → tìm người hợp tác → có thể thành startup thật sự

Cần làm gì để chuẩn bị làm giảng viên?

Dưới đây là lộ trình & các bước bạn cần làm, chia theo 2 hướng:

I. Nếu bạn muốn làm giảng viên chính quy tại đại học/cao đẳng

Đây là con đường học thuật – cần bằng cấp + kinh nghiệm nghiên cứu + kỹ năng sư phạm.

1. Tối thiểu phải có bằng Thạc sĩ

• Điều kiện bắt buộc ở hầu hết trường đại học Việt Nam (công lẫn tư).
• Ngành học thạc sĩ cần gần/sát với chuyên ngành bạn muốn giảng dạy.

Gợi ý: Nếu học Thạc sĩ ở tuổi 23 – 25, bạn hoàn toàn có thể làm giảng viên chính thức trước 30 tuổi.

Nếu chưa học Thạc sĩ:

• Tìm học bổng (trong nước hoặc quốc tế)
• Xem xét các chương trình liên kết (MBA, Thạc sĩ Truyền thông, Marketing, Data…)

2. Tập viết bài nghiên cứu hoặc bài báo khoa học

Đây là điều kiện để được xét tuyển, xét nâng bậc trong giảng dạy chính quy. Bạn có thể:

• Viết bài đăng trên tạp chí chuyên ngành
• Tham gia hội thảo khoa học
• Làm trợ lý nghiên cứu (RA – Research Assistant)

3. Rèn kỹ năng giảng dạy & giao tiếp trước đám đông

Có chuyên môn giỏi thôi chưa đủ,  bạn phải truyền được lửa. Tập luyện qua:

• Tham gia Toastmasters, CLB thuyết trình
• Livestream, làm video ngắn dạy kiến thức
• Giảng thử cho người chưa biết gì (nếu họ hiểu → bạn đã dạy tốt)

II. Nếu bạn muốn làm giảng viên thỉnh giảng, đào tạo tại trung tâm, mentor/freelancer

Đây là con đường ứng dụng thực chiến, yêu cầu bạn có kinh nghiệm thực tế + khả năng truyền đạt rõ ràng.

4. Tạo hồ sơ chuyên môn (profile teaching)

Gồm các yếu tố:

• CV có kinh nghiệm thực chiến rõ ràng
• Một vài case study cụ thể bạn từng làm
• Slide giảng dạy hoặc buổi đào tạo demo

-> Nếu bạn có >2–3 năm kinh nghiệm ở agency, thương hiệu hoặc startup → có thể dạy lớp nền tảng, chia sẻ kinh nghiệm, đào tạo doanh nghiệp nhỏ.

5. Xây thương hiệu cá nhân chuyên môn

Người ta chọn bạn làm giảng viên không chỉ vì chuyên môn, mà vì bạn có tiếng nói chuyên môn đáng tin.

• Xây LinkedIn, Facebook chuyên môn
• Viết blog, newsletter, chia sẻ case
• Tham gia talkshow, workshop, podcast, làm khách mời…

6. Thử sức làm trợ giảng / dạy khóa nhỏ / tạo khóa học online

• Hợp tác với các nền tảng như: Kyna, Unica, Edumall, Udemy, hoặc tự làm khóa học trên YouTube.
• Dạy thử các lớp kỹ năng ngắn tại trung tâm / tổ chức.
• Làm mentor tại các chương trình đào tạo như: Vietseed, MentorHub, FUNiX, học viện tư nhân…

7. Những kỹ năng “phải có” nếu muốn trở thành giảng viên giỏi

Kỹ năng	Giải thích
Tư duy hệ thống	Biết tổ chức kiến thức từ dễ đến khó, bài bản.
Kỹ năng kể chuyện	Để bài giảng sống động, dễ nhớ.
Kỹ năng phản biện	Giúp học viên suy nghĩ thay vì học vẹt.
Năng lực truyền cảm hứng	Để học viên muốn học, chứ không chỉ phải học.
Cập nhật liên tục	Vì kiến thức Marketing/Kinh doanh luôn thay đổi.

8. Tự mở lớp học / học viện cá nhân

Thay vì xin dạy ở nơi khác, bạn tự tạo sân chơi riêng. Cách triển khai:

• Chọn một chủ đề bạn giỏi (ví dụ: Viết content, Tối ưu ads, Xây dựng thương hiệu cá nhân…)
• Xây dựng 1 khóa học thực chiến: Slide, bài tập, feedback.
• Chiêu sinh qua Facebook, TikTok, Zalo hoặc thông qua cộng đồng.
• Tổ chức online qua Zoom, Google Meet hoặc offline (nếu đủ lực).

-> Sau 1 – 2 khóa đầu, bạn sẽ có feedback, review → scale dần thành brand cá nhân hoặc mở “học viện mini”.

Đây là cách mà rất nhiều giảng viên trẻ như:

• Đỗ Hữu Hưng (tiền thân từ Admicro, sau đó lập ACCESSTRADE & training)
• Hà Hữu Lam (tự mở khóa dạy content)
• Trương Minh Hiếu (Hiếu Orion) từng mở học viện về truyền thông…

9. Trở thành chuyên gia review khóa học / viết sách / làm giáo trình

Nếu bạn không muốn đi dạy kiểu đứng lớp quá sớm, bạn vẫn có thể “dạy bằng cách khác”: Ví dụ:

• Viết ebook “Tư duy chạy ads cho người mới”
• Tạo video review các khóa học đang hot trên thị trường (Edu review – ít người làm nhưng tiềm năng)
• Là người biên soạn giáo trình cho các tổ chức đào tạo (thu nhập tốt + đỡ áp lực đứng lớp)

10. Xây kênh giáo dục online biến mình thành edtech

Nếu bạn mạnh ở sáng tạo nội dung, bạn có thể:

• Làm kênh TikTok, YouTube dạy kiến thức theo phong cách sáng tạo
• Tạo hệ thống video học miễn phí → kêu gọi tài trợ / bán khóa học nâng cao
• Kết hợp affiliate hoặc hợp tác với nền tảng giáo dục lớn (Kiến Guru, Vuihoc, TopCV…)

Case study thành công:

Anh Ngọc (Ngọc Đến Rồi) làm blog dạy viết, kiếm tiền online → xuất hiện trong các hội thảo lớn.

Tiến sĩ Trần Việt Dũng chia sẻ kiến thức triết học qua YouTube, TikTok → hàng triệu view.

11. Làm cố vấn đào tạo cho doanh nghiệp / tổ chức phi lợi nhuận

Nếu bạn không muốn giảng đại trà mà muốn tạo ảnh hưởng chiều sâu, hãy:

• Làm việc với các doanh nghiệp vừa & nhỏ, startup, tổ chức xã hội → xây chương trình đào tạo in-house
• Tư vấn cách xây dựng đội ngũ marketing / nội bộ
• Làm mentor 1:1 cho đội nhân sự

-> Cách này giúp bạn vừa giảng, vừa học qua thực chiến, vừa tạo mối quan hệ tốt.

12. Kết hợp giảng dạy + du lịch + trải nghiệm – “edu-nomad”

Một số người trẻ chọn cách:

• Đi nhiều tỉnh / nước khác nhau → tổ chức workshop nhỏ, khóa học ngắn
• Kết nối với coworking space, trường quốc tế, tổ chức NGO để chia sẻ kiến thức

-> Mô hình này hợp với người thích tự do, không ràng buộc hành chính nhưng vẫn gây ảnh hưởng rất lớn đến cộng đồng.

Lối đi khác biệt	Lợi thế
Tự mở lớp	Chủ động, xây thương hiệu mạnh
Làm edtech / kênh YouTube, TikTok	Tăng độ phủ, tạo thu nhập thụ động
Viết sách / giáo trình	Tạo ảnh hưởng lâu dài
Mentor, tư vấn đào tạo	Gắn với thực chiến & chuyên sâu
Du lịch – giảng dạy	Tự do, kết hợp trải nghiệm

13. Viết luận chuyên môn, xuất hiện trên báo chí, tạp chí

Bạn không nhất thiết phải là tiến sĩ mới được đăng báo chuyên ngành.

Nếu bạn có tư duy hệ thống, bạn hoàn toàn có thể:

Viết bài chuyên sâu về một chủ đề mình giỏi (ví dụ: “Tái định vị thương hiệu trong thời kỳ hậu COVID”)

Gửi đăng trên các nền tảng như BrandsVietnam, Advertising Vietnam, Vietcetera, báo Tuổi Trẻ, Forbes Vietnam…

Lợi ích:

Gây dựng uy tín học thuật nhanh

Được các tổ chức, trường học mời dạy thử/giảng chuyên đề

14. Trở thành “giảng viên cộng đồng” (community trainer)

Bạn có thể tổ chức các buổi chia sẻ miễn phí tại:

• Cộng đồng khởi nghiệp (Startup Vietnam Foundation, YNest…)
• Câu lạc bộ sinh viên (ĐH Kinh tế, RMIT, UFM…)
• Các chương trình mentor (MentorHub, Vietseed…)

Mỗi lần chia sẻ, bạn được:

• Thực hành kỹ năng giảng dạy thật
• Tăng độ nhận diện trong giới chuyên môn
• Gắn kết với thế hệ học sinh – sinh viên

15. Làm “giảng viên thay thế” (stand-in lecturer) cho giảng viên chính

Có nhiều giảng viên đại học, thạc sĩ bận rộn sẽ cần người thay họ dạy 1–2 buổi chuyên đề.

Nếu bạn có mối quan hệ tốt hoặc từng học trường đó → bạn có thể xin dạy thay.

->  Đây là con đường rất ít người biết, nhưng khi làm tốt sẽ mở cánh cửa vào đại học nhanh chóng.

16. Trở thành người đào tạo nội bộ trong chính công ty bạn đang làm

Nếu bạn đã đi làm trong ngành Marketing/Kinh doanh:

• Chủ động đề xuất “Training nội bộ cho nhân viên mới / thực tập sinh”
• Xây một chương trình đào tạo nội bộ (onboarding, mini-class, hướng dẫn quy trình…)

Công việc này giúp bạn:

• Cải thiện kỹ năng truyền đạt
• Tích lũy kinh nghiệm đào tạo thật sự
• Có thành tích để ghi vào hồ sơ nếu muốn chuyển sang dạy chuyên nghiệp

17. Hợp tác với trung tâm đào tạo quốc tế, học viện doanh nghiệp

Không nhất thiết phải bắt đầu từ đại học.

Bạn có thể hợp tác với các đơn vị như:

• BMG, Vinalink, Tomorrow Marketers, UAN, VietMoz, AIM Academy…
• Hoặc trung tâm đào tạo nội bộ của các tập đoàn (FPT, Vingroup, Tiki, Shopee…)

Họ thường tìm:

Người có kiến thức thực chiến tốt

Người có khả năng xây khung chương trình, làm mentor, cố vấn

18. “Cấy mình” vào các chương trình giáo dục của tổ chức quốc tế / NGO

Bạn không nhất thiết phải bắt đầu từ Việt Nam. Nhiều tổ chức quốc tế luôn tìm người trẻ có chuyên môn để đào tạo / chia sẻ kỹ năng mềm, kỹ năng số, kỹ năng nghề cho thanh niên, sinh viên hoặc cộng đồng yếu thế.

Ví dụ:

AIESEC, UNDP, British Council, USAID, YSEALI, ASEAN Foundation

Bạn có thể trở thành:

• Facilitator (người hướng dẫn)
• Trainer
• Project Educator

Ưu điểm:

• Có chứng chỉ, uy tín quốc tế
• Giao lưu với các trainer trẻ giỏi khắp nơi
• Tăng cực mạnh giá trị hồ sơ khi sau này apply làm giảng viên chính thức

19. Gửi đề xuất workshop cho trường đại học, đơn vị tuyển dụng hoặc phòng đào tạo doanh nghiệp

Đừng chờ ai mời, hãy chủ động đề xuất khóa học bạn có thể giảng.

Cách làm:

Chuẩn bị 1 proposal bài bản:

• Chủ đề bạn dạy là gì?
• Ai sẽ học? (đối tượng cụ thể)
• Lợi ích ra sao?
• Lịch trình, outline sơ bộ

Gửi thẳng đến các đơn vị:

• Phòng Công tác sinh viên của trường đại học
• Phòng Đào tạo nội bộ của doanh nghiệp lớn
• Các trung tâm nghề nghiệp / tuyển dụng (TopCV, JobHopin…)

Lợi thế:

• Tự tạo cơ hội dạy thay vì xin dạy
• Rất phù hợp với người chưa có danh tiếng lớn nhưng có khả năng thực chiến mạnh

20. Dạy thử miễn phí qua video / livestream rồi dùng làm hồ sơ năng lực

Thay vì đợi được mời dạy, bạn chứng minh mình có thể dạy tốt ngay lập tức bằng cách:

Cách làm:

• Livestream chia sẻ 1 chủ đề cụ thể (ví dụ: Cách tạo chiến dịch ads chi phí thấp)
• Quay video 15–20 phút giảng 1 nội dung nhỏ (dùng mic, canva, slides…)
• Đăng lên YouTube, TikTok, LinkedIn

Biến những video này thành portfolio cá nhân

Lợi ích:

• Tạo bằng chứng năng lực rõ ràng
• Khi đi xin dạy, chỉ cần gửi video → tăng độ tin tưởng mạnh

21. Xây cộng đồng học tập riêng rồi trở thành “người dẫn dắt học thuật”

Bạn có thể:

• Tạo group Facebook / Zalo chủ đề chuyên môn (ví dụ: Content thực chiến, Junior Marketer…)
• Mỗi tuần chia sẻ kiến thức, tổ chức mini challenge, bài tập nhỏ
• Mở lớp khi cộng đồng đủ đông

Ưu điểm:

• Tự xây sân chơi riêng → bạn là người đứng lớp mặc định
• Dễ quy tụ người theo dõi và tạo học viên trung thành

21. Trở thành trợ lý học thuật (Academic Assistant / Teaching Assistant)

Nếu bạn từng học các khoá học uy tín (VD: của RMIT, Coursera, edX hoặc chuyên gia nổi tiếng), bạn có thể:

• Đề nghị làm trợ giảng, hỗ trợ chấm bài / hỗ trợ kỹ thuật
• Học thêm cách tổ chức 1 khoá học bài bản
• Sau đó scale lên làm trainer chính

-> Đây là cách tốt để học từ người giỏi, sau đó chuyển sang giảng chính.

Cách tư duy của một giám đốc điều hành

Tư duy của một giám đốc (hoặc tư duy ở cấp độ lãnh đạo) là việc đưa ra quyết định lớn, cách nhìn nhận tổng thể, quản lý con người và định hướng chiến lược dài hạn. Dưới đây là những cách tư duy của một giám đốc điều hành mà bạn có thể rèn luyện:

1. Tư duy chiến lược (Strategic Thinking)

Tầm nhìn dài hạn: Giám đốc luôn nghĩ đến 1 – 3 – 5 năm tới. Họ đặt câu hỏi: “Hướng đi này có bền vững không?”

Biết ưu tiên việc lớn: Không sa đà vào tiểu tiết, mà tập trung vào các vấn đề cốt lõi ảnh hưởng đến toàn bộ tổ chức.

Thấy trước xu hướng: Họ đọc báo cáo, thị trường, dữ liệu để dự đoán tương lai, không đợi đến khi mọi chuyện xảy ra.

👉 Tư duy chiến lược giống như chơi cờ: luôn nghĩ trước vài nước đi.

2. Tư duy hệ thống (Systems Thinking)

Nhìn công ty như một hệ sinh thái: nhân sự, tài chính, marketing, vận hành… đều liên kết chặt chẽ.

Biết rằng một quyết định ở bộ phận A có thể ảnh hưởng đến bộ phận B.

Không “chữa cháy”, mà giải quyết tận gốc vấn đề.

📌 Ví dụ: Thay vì trách nhân viên bán hàng kém, giám đốc sẽ hỏi: “Đào tạo đã đủ chưa?”, “Sản phẩm có phù hợp thị trường không?”

3. Tư duy con người (People Thinking)

Giám đốc hiểu rằng “người đúng thì mọi thứ mới đúng”.

Họ luôn tìm cách:

• Thu hút, giữ chân nhân tài.
• Giao quyền, không ôm việc.
• Tạo động lực làm việc bằng tầm nhìn, lương thưởng, văn hóa.

📌 Một giám đốc giỏi là người xây đội ngũ giỏi hơn mình.

4. Tư duy dựa trên dữ liệu (Data-Driven Thinking)

Ra quyết định dựa trên số liệu, phân tích, không dựa vào cảm tính.

Biết xem báo cáo tài chính, KPI, dữ liệu khách hàng, thị trường.

Đặt câu hỏi: “Số liệu có nói đúng sự thật không?”, “Chúng ta đang tối ưu chỉ số nào?”

5. Tư duy đổi mới và thích nghi (Innovative Thinking)

Giám đốc luôn sẵn sàng đổi mới, không hài lòng với hiện tại.

Họ khuyến khích thử nghiệm, chấp nhận rủi ro trong tầm kiểm soát.

Biết rằng: “Không thay đổi tức là đang tụt hậu.”

6. Tư duy phản biện và tự vấn (Critical & Reflective Thinking)

Luôn đặt câu hỏi ngược: “Liệu có cách nào tốt hơn?”, “Giả định này có sai không?”

Biết lắng nghe nhiều chiều, không “bảo thủ”.

Thường xuyên đánh giá lại quyết định của mình, học từ sai lầm.

7. Tư duy học tập suốt đời (Growth Mindset)

Giám đốc không ngừng học hỏi từ:

• Sách, podcast, hội thảo
• Nhân sự cấp dưới
• Những thất bại và thành công trong thực tế

👉 Giám đốc tốt là “người học nhanh nhất trong tổ chức.”

8. Tư duy “đòn bẩy” (Leverage Thinking)

Làm ít nhưng tạo kết quả nhiều

Giám đốc không cố gắng làm mọi việc, họ tìm cách tạo ra đòn bẩy:

• Dùng công nghệ để tăng hiệu suất
• Dùng con người giỏi để nhân bản chất lượng
• Dùng vốn, mối quan hệ để mở rộng quy mô

📌 Câu hỏi điển hình: “Tôi có thể tạo ra kết quả gấp 10 lần chỉ bằng 20% nỗ lực hiện tại không?”

9. Tư duy định vị và khác biệt hóa (Positioning Thinking)

Giám đốc giỏi không cố gắng trở thành số 1 trong mọi thứ, họ chọn một ngách và làm tốt nhất điều đó.

• Sản phẩm/dịch vụ của bạn khác gì đối thủ?
• Thương hiệu của bạn khiến khách hàng nhớ gì?
• Bạn định vị là rẻ nhất, nhanh nhất, hay sang nhất?

📌 Ví dụ: Apple không chạy đua cấu hình mà định vị ở “thiết kế – trải nghiệm – hệ sinh thái”.

10. Tư duy cân bằng lợi ích (Balance Thinking)

Biết cân bằng giữa lợi nhuận – nhân sự – khách hàng – xã hội.

Không cực đoan chạy theo doanh số mà đánh đổi giá trị dài hạn.

Giữ được trách nhiệm xã hội trong khi vẫn phát triển bền vững.

👉 Đây là thứ giúp giám đốc được tôn trọng, có đạo đức nghề nghiệp.

11. Tư duy ưu tiên thời gian (Time-Value Thinking)

Biết rằng thời gian của mình cực kỳ đắt, chỉ dành cho việc có “giá trị cao”.

Không dành 2 giờ xử lý sự cố 200k mà bỏ qua cơ hội 20 triệu.

Ưu tiên việc “quan trọng nhưng chưa gấp”, chứ không chỉ việc “cấp bách”.

📌 Câu hỏi hay dùng: “Việc này có đáng để tôi đích thân làm không?”

12. Tư duy toàn cầu không giới hạn (Global / Unlimited Thinking)

Không bó mình trong vùng an toàn, lãnh thổ, ngành nghề truyền thống.

Luôn nghĩ: “Thị trường lớn hơn, giải pháp sáng tạo hơn, đối tác mạnh hơn là gì?”

Học từ mô hình quốc tế, tư duy vượt khỏi khung “làng”.

📌 Ví dụ: CEO Việt tìm cách đưa sản phẩm vào Amazon, Alibaba, thay vì chỉ bán nội địa.

13. Tư duy “tĩnh giữa biến” (Calm under Chaos Thinking)

Khi khủng hoảng xảy ra, người bình tĩnh nhất là người lãnh đạo.

Không phản ứng vội mà quan sát, đánh giá và phản đòn chính xác.

Biết khi nào nên hành động và khi nào nên “đứng yên quan sát”.

📌 Đây là tố chất quan trọng trong giai đoạn biến động (VD: khủng hoảng tài chính, nhân sự nghỉ hàng loạt, thị trường thay đổi).

14. Tư duy “xây văn hóa” (Culture Thinking)

Giám đốc không chỉ xây doanh số mà xây văn hóa.

Văn hóa công ty quyết định tốc độ – sự gắn bó – khả năng phát triển lâu dài.

Một giám đốc giỏi tạo được môi trường:

• Cởi mở, sáng tạo
• Có kỷ luật và trách nhiệm
• Có bản sắc riêng

15. Tư duy “rút lui chiến lược” (Exit Thinking)

Nghĩ xa về lối thoát hoặc kế hoạch kế nhiệm:

• Khi nào nên bán công ty?
• Khi nào nên rút bớt khỏi điều hành?
• Ai sẽ thay mình?

Giám đốc giỏi không bám víu quyền lực, họ xây hệ thống để chính họ không còn là mắt xích quan trọng nhất.

16. Tư duy giải pháp thay vì vấn đề (Solution-Oriented Thinking)

Giám đốc giỏi không mất thời gian than phiền hay đổ lỗi. Khi gặp vấn đề, họ tập trung vào:

• Giải pháp khả thi nhất trong tình huống hiện tại
• Nguồn lực nào có thể huy động
• Ai đủ năng lực thực hiện ngay

📌 Câu hỏi đặc trưng: “Giải pháp tạm thời và giải pháp lâu dài là gì?”

17. Tư duy kết nối (Network Thinking)

Giám đốc không làm một mình. Họ phát triển tư duy:

Kết nối chuyên gia – đối tác – khách hàng – cố vấn

Tạo hệ sinh thái để giải quyết bài toán lớn hơn

Luôn nghĩ: “Ai đã làm điều này tốt hơn mình?”

📌 Ví dụ: Không biết về công nghệ? Họ hợp tác với CTO. Không cần biết hết, chỉ cần biết ai biết.

18. Tư duy tài chính sâu (Deep Financial Thinking)

Không dừng ở việc biết đọc báo cáo tài chính, họ còn:

• Tính được chi phí cơ hội của mỗi lựa chọn
• Biết đo chi phí vô hình như uy tín, rủi ro pháp lý, dòng tiền chết
• Biết khi nào nên đốt tiền, khi nào cần thu hồi

📌 Họ tư duy bằng số, nhưng hiểu sâu cả dòng tiền – vòng đời vốn – giá trị tương lai.

19. Tư duy hệ sinh thái sản phẩm (Product Ecosystem Thinking)

Giám đốc giỏi không bán 1 sản phẩm, họ:

• Xây cả chuỗi giá trị – dịch vụ – hậu mãi quanh sản phẩm chính
• Mỗi sản phẩm là “cánh tay” kéo khách hàng quay lại
• Tư duy: 1 khách hàng = vòng đời 5 năm – không phải 1 lần mua

📌 Ví dụ: Bán laptop kèm bảo hành, gói phần mềm, dịch vụ nâng cấp, khóa học…

20. Tư duy “nghịch đảo” (Inversion Thinking)

Thay vì chỉ hỏi “Làm sao để thành công?”, họ hỏi:

“Làm gì sẽ dẫn đến thất bại?” → Tránh nó trước

“Điều gì sẽ phá hỏng mô hình này?” → Chuẩn bị trước

📌 Tư duy ngược giúp phát hiện điểm yếu ẩn giấu và “chặn nguy từ gốc”.

 21. Tư duy mô hình hóa (Mental Model Thinking)

Giám đốc cấp cao không suy nghĩ ngẫu nhiên. Họ dùng mô hình:

• Mô hình ra quyết định (80/20, Eisenhower matrix…)
• Mô hình tăng trưởng (AARRR, Flywheel…)
• Mô hình quản trị (OKR, BSC, Agile…)

📌 Tư duy theo mô hình giúp họ không cảm tính và lặp lại thành công có hệ thống.

22. Tư duy “từ đích đến” (Reverse Engineering Thinking)

Không bắt đầu từ nguồn lực hiện tại, mà:

• Họ vẽ ra mục tiêu cuối cùng
• Rồi đi ngược lại để tìm từng bước cần thực hiện

📌 Câu hỏi đặc trưng: “Nếu muốn đạt doanh thu 50 tỷ/năm thì cần bao nhiêu khách? Từ đâu ra?”

23. Tư duy tốc độ ra quyết định (Decisive Thinking)

Giám đốc giỏi không trì hoãn ra quyết định, nhưng cũng không hấp tấp:

Với việc nhỏ → Quyết nhanh, giao quyền

Với việc lớn → Thu thập đủ 60-70% thông tin là quyết

📌 Họ biết: “Chậm quyết định đúng còn tệ hơn ra quyết định sai mà biết sửa.”

24. Tư duy “tái cấu trúc” (Restructuring Thinking)

Khi hệ thống cồng kềnh, họ không cố vá víu mà:

• Cắt bỏ phần không hiệu quả
• Đưa con người mới vào vị trí phù hợp
• Thiết kế lại từ nguyên tắc: đơn giản – tinh gọn – đo lường được

📌 Họ không sợ phá cái cũ, miễn là xây cái mới mạnh hơn.

25. Tư duy “biến khủng hoảng thành cơ hội” (Crisis-Opportunity Thinking)

Giám đốc cấp cao luôn nhìn biến động là:

• Cơ hội làm lại – tái định vị
• Cơ hội mua lại đối thủ giá rẻ
• Cơ hội chứng minh bản lĩnh lãnh đạo

📌 Câu nói đặc trưng: “Lửa thử vàng, khủng hoảng thử tầm.”

26. Tư duy giả lập tương lai (Scenario Thinking)
“Nếu thị trường thay đổi theo 3 hướng A – B – C, tôi sẽ làm gì?”

Giám đốc không chỉ lên kế hoạch cho một kịch bản, mà luôn chuẩn bị:

Kịch bản tích cực

Kịch bản bình thường

Kịch bản tiêu cực

Họ hình dung các tình huống, phản ứng, và chuẩn bị “plan B – plan C” sẵn sàng.

📌 Ví dụ: Nếu tỷ giá tăng 10%, nếu nhà cung cấp chính phá sản, nếu nhân sự chủ chốt nghỉ thì sao?

27. Tư duy phản chiếu đối thủ (Mirror Thinking)

“Nếu tôi là đối thủ, tôi sẽ đánh công ty mình ở đâu?”

Giám đốc giỏi thường nhập vai kẻ cạnh tranh để nhìn rõ điểm yếu của chính mình.

Tư duy này giúp:

• Chủ động phòng thủ
• Ra chiến lược tấn công trước khi bị đánh

📌 Câu hỏi then chốt: “Nếu tôi là đối thủ, tôi sẽ làm gì để giành lấy khách hàng của mình?”

28. Tư duy chuyển đổi mô hình kinh doanh (Business Model Shifting)

“Mô hình hiện tại có đang lỗi thời?”

Giám đốc tầm nhìn rộng thường tự đặt câu hỏi:

• Có thể chuyển từ bán sản phẩm sang dịch vụ không?
• Có thể tạo mô hình đăng ký định kỳ (subscription)?
• Có thể ứng dụng công nghệ để thay đổi cách khách hàng tương tác không?

📌 Ví dụ: Từ bán lẻ → nhượng quyền; từ bán hàng offline → mô hình online + trải nghiệm showroom.

29. Tư duy “xây để bán được” (Build-to-Sell Thinking)

“Nếu tôi cần bán công ty này vào ngày mai, nó có đáng giá không?”

Giám đốc khôn ngoan luôn xây doanh nghiệp như một tài sản:

• Có hệ thống, quy trình rõ ràng
• Có thương hiệu tách biệt người sáng lập
• Có dòng tiền ổn định
• Tư duy này giúp công ty vận hành trơn tru mà không phụ thuộc vào một cá nhân duy nhất.

30. Tư duy hướng kết quả, không hướng hoạt động (Outcome over Activity Thinking)

“Làm nhiều không quan trọng bằng tạo ra giá trị.”

Giám đốc không đo lường nhân viên hay bộ phận theo việc họ “bận rộn”, mà theo chỉ số đầu ra cụ thể.

Giúp tổ chức tránh rơi vào bẫy hoạt động, mà tập trung vào điều tạo ra doanh thu/lợi nhuận/giá trị thực.

📌 Ví dụ: Marketing không được đánh giá bằng số bài viết, mà bằng số khách hàng tiềm năng tạo ra.

31. Tư duy kế thừa và di sản (Legacy Thinking)

“Điều gì sẽ tồn tại sau khi tôi rời đi?”

Tư duy không phải để “phất lên nhanh”, mà để tạo giá trị lâu dài.

Giám đốc đẳng cấp thế giới nghĩ về:

• Giá trị mà công ty mang lại cho cộng đồng
• Văn hóa có thể truyền lại qua nhiều thế hệ
• Ảnh hưởng dài hạn đến ngành

📌 Ví dụ: Steve Jobs để lại văn hóa sáng tạo & hệ sinh thái Apple chứ không chỉ là iPhone.

32. Tư duy đạo đức doanh nghiệp (Ethical Thinking)

“Lợi nhuận có xứng đáng nếu phải trả giá bằng niềm tin?”

Đây là tư duy sống còn trong thời đại thương hiệu bị “phơi bày” mỗi ngày.

Giám đốc giữ vững đạo đức:

• Không làm sai quy chuẩn để đạt KPI
• Không chạy theo lối tắt bất chấp hậu quả
• Trung thực với khách hàng, nhân viên và xã hội

33. Tư duy “ít hơn nhưng sâu hơn” (Essentialism Thinking)

“Làm ít việc hơn nhưng chất lượng và chiến lược hơn.”

Giám đốc không cố làm tất cả, mà chọn lọc việc có ý nghĩa nhất để dồn toàn lực.

Biết nói KHÔNG với điều không cần thiết.

Duy trì sự tỉnh táo trong quyết định, tránh tốn thời gian cho thứ không tạo ra tác động thực sự.

34. Tư duy học từ ngành khác (Cross-Industry Thinking)

“Bài học từ ngành khác có thể áp dụng vào ngành mình không?”

Giám đốc tầm nhìn rộng học từ:

• Ngành thời trang để làm thương hiệu
• Ngành logistics để tối ưu vận hành
• Ngành game để giữ chân người dùng

📌 Ví dụ: Ứng dụng cơ chế “thưởng điểm” từ game vào loyalty của thương hiệu F&B.

35. Tư duy kiểm soát rủi ro vô hình (Hidden Risk Thinking)

“Có rủi ro nào chưa lộ diện không?”

Không chỉ đánh giá rủi ro hiện tại, mà còn:

• Rủi ro truyền thông
• Rủi ro về pháp lý tiềm ẩn
• Rủi ro phụ thuộc con người (single point of failure)

Tư duy này giúp phòng cháy trước khi cháy xảy ra.

36. Tư duy nghịch lý (Paradox Thinking)

“Hai điều trái ngược có thể cùng đúng.”

Giám đốc giỏi không mắc kẹt trong suy nghĩ nhị nguyên (hoặc A hoặc B).

Họ chấp nhận và dung hòa nghịch lý:

• Vừa bảo thủ trong tài chính, vừa liều lĩnh trong sản phẩm
• Vừa tin tưởng nhân viên, vừa kiểm soát hệ thống
• Vừa giữ giá trị cốt lõi, vừa liên tục đổi mới

📌 Khác biệt nằm ở chỗ họ không chọn bên – họ dung hòa cả hai để tìm ra tình huống.

37. Tư duy “bắn cung thay vì bắn súng” (Bow vs Gun Thinking)

“Căng chậm, nhưng bắn chính xác.”

Giám đốc giỏi không vội tung sản phẩm – chiến dịch – chiến lược.

Họ dồn lực chuẩn bị kỹ lưỡng rồi tung ra một cú đòn sắc bén, đúng thời điểm.

Đây là tư duy tập trung cao độ để ra đòn duy nhất nhưng trúng đích.

📌 Thay vì ra 10 chiến dịch tầm trung, họ tung 1 chiến dịch hiệu quả gấp 10.

38. Tư duy bẫy phát triển (Growth Trap Thinking)

“Lớn chưa chắc tốt, có thể là gánh nặng.”

Không ít công ty phát triển nhanh rồi… chết vì không kiểm soát nổi:

• Chi phí đội lên
• Nhân sự không theo kịp
• Văn hóa bị xé nát

Giám đốc giỏi tự hỏi: “Tăng trưởng này có lành mạnh không?”

📌 Họ không tăng trưởng bằng mọi giá. Họ chọn phát triển bền – sâu – chậm nhưng chắc.

9. Tư duy lực hút tự nhiên (Magnetic Thinking)

“Thay vì đi tìm khách hàng, hãy khiến họ tự tìm đến.”

Giám đốc cấp cao xây dựng:

• Thương hiệu mạnh
• Cộng đồng trung thành
• Hệ giá trị hấp dẫn

Giống như nam châm, họ tạo sức hút để thu hút nhân tài, khách hàng, đối tác mà không cần đuổi theo.

📌 Thành công không phải do rượt đuổi mà do người khác chọn mình.

40. Tư duy vòng đời tổ chức (Organizational Lifecycle Thinking)

“Doanh nghiệp cũng có tuổi và từng giai đoạn cần tư duy khác nhau.”

Giám đốc nhận ra công ty có các chu kỳ:

Khởi nghiệp → Tăng trưởng → Trưởng thành → Già cỗi hoặc Tái tạo

Mỗi giai đoạn cần lãnh đạo với tư duy khác:

• Lúc đầu cần mạo hiểm
• Lúc giữa cần hệ thống hóa
• Lúc chững lại cần đập vỡ cái cũ để làm lại

📌 Tư duy linh hoạt theo tuổi đời công ty là chìa khóa sống còn.

41. Tư duy “nặng cái gốc, nhẹ cái ngọn” (Root-First Thinking)

“Thay vì chăm chăm vào kết quả, tập trung nuôi dưỡng nguyên nhân.”

Giám đốc không chỉ đo lường KPI bề nổi, mà tập trung:

Nâng cấp con người → kết quả tự đến

Tối ưu quy trình → chất lượng ổn định

Cải thiện văn hóa → giảm xung đột, tăng gắn bó

📌 Giống như chăm cây: bón rễ thay vì chỉ tưới lá.

42. Tư duy “tách – ghép – tái định hình” (Deconstruction Thinking)

“Đập sản phẩm – mô hình -– thị trường ra từng phần, rồi ghép lại theo cách mới.”

Giám đốc sáng tạo không dùng mô hình có sẵn.

Họ tháo rời mọi thứ và hỏi:

• “Tại sao lại làm như vậy?”
• “Có thể đảo ngược quy trình?”
• “Có thể ghép sản phẩm A với dịch vụ B tạo thành thứ hoàn toàn mới?”

📌 Đây là tư duy của người tạo ra đột phá, chứ không chỉ cải tiến.

43. Tư duy tự gỡ vai chính (Self-Obsolescence Thinking)

“Đến lúc chính mình phải rút lui để công ty tiến lên.”

Người sáng lập giỏi không ôm quyền lực mãi mãi.

Họ chủ động thay vai trò của mình, đưa người mới vào, hoặc:

• Tự rút khỏi điều hành
• Biến mình thành cố vấn
• Hoặc đào tạo thế hệ kế thừa

📌 Họ biết: Một công ty tốt không nên lệ thuộc vào 1 người, kể cả là giám đốc.

44. Tư duy “đa bản thể” (Multi-Identity Thinking)

“Không chỉ là giám đốc, tôi còn là khách hàng, là nhân viên, là nhà đầu tư.”

Họ đặt mình vào nhiều vai:

• Người dùng: Trải nghiệm dịch vụ như khách hàng
• Nhân sự: Xem việc ra chính sách ảnh hưởng thế nào đến động lực làm việc
• Nhà đầu tư: Suy nghĩ về lợi nhuận, rủi ro, thanh khoản

📌 Tư duy đa bản thể giúp họ ra quyết định toàn diện, có chiều sâu, ít thiên lệch.

45. Tư duy “dẫn lối thay vì kiểm soát” (Guiding over Controlling Thinking)

“Không cần ra lệnh, chỉ cần chỉ hướng.”

Giám đốc thực thụ không quản lý kiểu “mắt thần mọi lúc mọi nơi”.

Họ:

• Xây tầm nhìn rõ ràng
• Giao quyền và niềm tin
• Tạo hướng đi rồi để người khác chủ động

📌 Người lãnh đạo vĩ đại tạo ra những người lãnh đạo khác, chứ không cần nhiều người phục tùng.

46. Tư duy “kiến tạo sân chơi mới” (Game Creation Thinking)

“Thay vì chơi trò chơi cũ, tôi tạo ra trò chơi mới với luật do tôi đặt.”

Giám đốc đột phá không chơi theo luật thị trường hiện tại.

Họ định nghĩa lại cách bán hàng, cách định giá, cách phục vụ khách hàng.

Họ không cạnh tranh, họ khiến đối thủ phải chạy theo.

📌 Ví dụ: Tesla không cạnh tranh xe xăng, họ tạo ra sân chơi xe điện + hệ sinh thái pin + trạm sạc.

47. Tư duy định hướng luồng (Flow Direction Thinking)

“Tôi không chống lại dòng chảy, tôi định hướng nó.”

Giám đốc không cứng đầu đi ngược xu thế.

Họ đọc dòng chảy thị trường – hành vi tiêu dùng – công nghệ rồi chuyển hướng dòng chảy theo lợi thế mình.

Biết khi nào cần dẫn đầu, khi nào cần “nằm chờ thủy triều lên”.

📌 Tư duy này không phải đi nhanh, mà đi đúng hướng dòng chảy lớn.

48. Tư duy phá sản giả lập (Pre-Mortem Thinking)

“Nếu công ty phá sản 1 năm nữa, nguyên nhân có thể là gì?”

Trước khi ra quyết định lớn, họ giả lập thất bại:

• Điều gì sẽ khiến chiến lược này hỏng?
• Điều gì có thể khiến mất niềm tin khách hàng?
• Nhân sự nào là điểm gãy?

📌 Họ nghĩ như một nhà điều tra vụ án, nhưng vụ án xảy ra trong tương lai.

49. Tư duy tối ưu vốn triệt để (Capital Utilization Thinking)

“Mỗi đồng vốn phải làm việc như 5 người.”

Giám đốc đẳng cấp không để vốn “nằm yên”.

Họ tính toán:

• Tỷ suất hoàn vốn trên từng đồng chi ra
• Tỷ lệ quay vòng vốn
• Khả năng đòn bẩy tài chính hợp lý

📌 Họ không tìm vốn cho đủ mà tìm cách để vốn sinh lãi cao nhất trong rủi ro thấp nhất.

50. Tư duy mô phỏng hệ sinh học (Biomimicry Thinking)

“Tôi học cách tổ chức từ thiên nhiên, không phải từ sách MBA.”

Ví dụ: Tổ ong  phân chia nhiệm vụ tối ưu.

Đàn kiến tự tổ chức không cần giám sát.

Cây phát triển rễ trước, tán sau.

📌 Tư duy này giúp giám đốc thiết kế hệ thống tự vận hành, linh hoạt, thích nghi cao như tự nhiên.

51. Tư duy quay vòng học hỏi (Feedback Loop Thinking)

“Mỗi hành động của tôi đều phải tạo ra một vòng phản hồi để học tiếp.”

Không chỉ thử mà phải đo, rút kinh nghiệm, cải tiến, thử lại.

Họ xây vòng phản hồi nhanh, không để tổ chức trì trệ.

Gần giống startup, nhưng áp dụng ở mọi quy mô.

📌 Không đo – không cải tiến. Không phản hồi – không trưởng thành.

52. Tư duy hệ số kháng thay đổi (Resistance Mapping Thinking)

“Ai – điều gì – ở đâu đang chống lại thay đổi?”

Trước mỗi cải tổ, giám đốc giỏi:

Dự đoán lực cản: Tâm lý nhân viên? Quy trình cũ? Văn hóa ngầm?

Xây chiến lược giảm sốc, tạo đồng thuận.

📌 Tư duy thay đổi không phải là “đổi” –= mà là xử lý sức cản trước khi đẩy bánh răng.

53. Tư duy sinh tồn dài hạn (Antifragile Thinking)

“Làm sao để công ty không chỉ sống sót qua khủng hoảng mà mạnh lên vì nó?”

Không đơn thuần là “chịu đựng biến động” (robust)

Mà là: Biến cú sốc thành lợi thế cạnh tranh

Hệ thống càng bị thử thách càng mạnh

Văn hóa càng khủng hoảng càng gắn kết

📌 Khủng hoảng là bài test và là cơ hội tiến hóa cấp độ tổ chức.

54. Tư duy xác suất thay vì chắc chắn (Probabilistic Thinking)

“Không có quyết định nào 100% đúng, chỉ có quyết định tỷ lệ thắng cao.”

Giám đốc giỏi nghĩ như người chơi cờ hoặc đầu tư:

• “Quyết định này có xác suất thắng bao nhiêu?”
• “Nếu sai, hậu quả có chấp nhận được không?”
• Họ tránh “tư duy trắng đen” thay vào đó, họ đánh giá rủi ro – xác suất – kỳ vọng.

📌 Không cần đúng mọi lần, chỉ cần đúng đủ lâu để thắng cuộc.

55. Tư duy đảo chiều năng lượng (Energy Flip Thinking)

“Mọi kháng cự, giận dữ, nghi ngờ  đều có thể chuyển hóa thành động lực.”

Thay vì né tránh cảm xúc tiêu cực từ nhân viên, khách hàng hoặc thị trường, họ:

Khai thác sự giận dữ → tạo động lực thay đổi

Dùng hoài nghi → soi lại chiến lược

Dùng phản ứng dư luận → điều chỉnh tầm nhìn

📌 Tư duy này biến năng lượng chống đối thành chất xúc tác.

Trên đây là toàn bộ thông tin về thói quen phát triển sự nghiệp hằng ngày cần nhớ mà Kobeca Shop chia sẻ đến các bạn. Hy vọng những thói quen này sẽ giúp bạn xây dựng nền tảng vững chắc để phát triển sự nghiệp bền vững và hiệu quả. Hãy bắt đầu từ những thay đổi nhỏ nhất trong ngày hôm nay, kiên trì thực hiện, bạn sẽ thấy sự khác biệt rõ rệt theo thời gian.

Nếu bạn thấy bài viết hữu ích, đừng ngần ngại chia sẻ đến bạn bè, đồng nghiệp hoặc những ai đang trên hành trình phát triển bản thân. Và đừng quên theo dõi chuyên mục Kiến thức kinh doanh để cập nhật thêm nhiều kiến thức và bí quyết hữu ích khác nhé!