Nhiều người ở tuổi 40 lầm tưởng chỉ cần biết cách ra lệnh là trở thành nhà lãnh đạo thực thụ hoặc sở hữu nhiều bằng cấp sẽ làm tốt mọi công việc. Tuy nhiên, thực tế lại không đơn giản như vậy.
Mục lục
Chỉ đạo không phải là lãnh đạo
Một người chỉ biết ra lệnh không thể được xem là nhà lãnh đạo thực thụ. Lãnh đạo không chỉ thể hiện qua lời nói, mà quan trọng hơn là hành động cụ thể. Những nhà lãnh đạo đáng tin cậy thường truyền cảm hứng, khiến người khác tự nguyện đồng hành cùng họ. Muốn thay đổi người khác, bạn phải bắt đầu từ chính bản thân mình.
Nhà nghiên cứu John Kotter từng chỉ ra sự khác biệt rõ ràng giữa quản lý và lãnh đạo: người quản lý có vai trò xử lý sự phức tạp, còn người lãnh đạo là người dẫn dắt sự thay đổi. Lãnh đạo là khả năng tạo ảnh hưởng và khơi dậy động lực từ người khác, đặc biệt là trong những thời điểm khó khăn hoặc bất ổn.
Một nhà lãnh đạo thực sự không chỉ nói hay mà còn hành động hiệu quả. Họ thể hiện bản lĩnh khi đối mặt với thử thách, xây dựng được lòng tin và khơi dậy tinh thần làm việc trong đội ngũ. Chính sự kiên định, tầm nhìn rõ ràng và khả năng thúc đẩy người khác mới là những yếu tố làm nên một nhà lãnh đạo đích thực.

Trong một công ty đang trải qua quá trình tái cấu trúc, người quản lý tập trung vào việc đảm bảo quy trình được tuân thủ. Trong khi đó, nhà lãnh đạo lại đóng vai trò truyền cảm hứng bằng cách chia sẻ tầm nhìn về tương lai và khuyến khích nhân viên cùng nhau vượt qua những thách thức. Lãnh đạo không chỉ đơn thuần là đạt được mục tiêu, mà còn là tạo ra cảm giác mỗi người đều đóng vai trò quan trọng trong hành trình phát triển chung.
Đọc thêm:
“Tự mình làm tất cả” không đồng nghĩa với “có trách nhiệm cao với tập thể”
Trong công việc, nhiều người cố gắng tự xử lý mọi việc vì nghĩ đó là biểu hiện của sự tận tâm và tinh thần trách nhiệm. Tuy nhiên, việc ôm đồm quá nhiều có thể vô tình cản trở tinh thần hợp tác trong nhóm. Thực tế, biết cách tìm kiếm sự hỗ trợ từ người khác cũng là một kỹ năng quan trọng trong xã hội hiện đại.
Có trách nhiệm không có nghĩa là làm tất cả một mình, mà là đảm bảo công việc được hoàn thành hiệu quả nhất kể cả khi cần đến sự giúp sức từ người khác.
Một nghiên cứu năm 2018 của Hiệp hội Tâm lý học Mỹ về sức khỏe nghề nghiệp cho thấy, những người chủ động tìm kiếm sự hỗ trợ thường ít bị kiệt sức hơn và hài lòng hơn với công việc, đặc biệt trong các ngành nghề đòi hỏi chăm sóc con người như y tế.
Tuy nhiên, nghiên cứu của nhà khoa học Francis Flynn và Vanessa Bohns từ Trường Kinh doanh Harvard chỉ ra rằng con người thường đánh giá thấp sự sẵn lòng giúp đỡ của người khác và phóng đại cảm giác ngại ngùng khi phải nhờ vả.
Trong môi trường làm việc hiện đại, kỹ năng hợp tác, chia sẻ trách nhiệm và tìm kiếm sự hỗ trợ từ đồng nghiệp là những kỹ năng quan trọng không kém. Việc từ chối sự giúp đỡ không chỉ làm tăng áp lực cá nhân mà còn khiến các thành viên khác trong nhóm cảm thấy bị bỏ rơi hoặc không được tin tưởng.
Ví dụ, trong một dự án nhóm, nếu một người cố gắng tự mình làm tất cả từ các khâu nghiên cứu, phân tích cho đến thuyết trình, họ có thể vô tình làm giảm cơ hội để những người khác đóng góp ý tưởng hoặc phát huy điểm mạnh. Ngược lại, một người biết cách phân công công việc hợp lý và tìm kiếm hỗ trợ đúng lúc sẽ giúp cả nhóm đạt được kết quả tốt hơn.
Nhiều bằng cấp không đảm bảo bạn làm tốt mọi việc
Dù sơ yếu lý lịch của bạn có liệt kê bao nhiêu bằng cấp đi nữa, điều đó vẫn chưa đủ để đảm bảo thành công. Điều quan trọng nằm ở cách bạn vận dụng kiến thức đã học vào thực tế. Học vấn và kinh nghiệm thực tiễn là 2 khía cạnh hoàn toàn khác nhau. Một người “đáng tin cậy” không chỉ được đánh giá qua trình độ học vấn, mà còn qua cách họ hành động và ứng dụng kiến thức trong công việc.
Mặc dù bằng cấp có thể phần nào phản ánh năng lực làm việc, đặc biệt là trong giai đoạn đầu sự nghiệp. Tuy nhiên, giá trị dự đoán này thường khá hạn chế. Điều thực sự tạo nên sự khác biệt chính là khả năng áp dụng kiến thức vào thực tiễn, cùng với sự linh hoạt trong học hỏi và thích nghi với môi trường làm việc.

Học vấn cung cấp nền tảng lý thuyết vững chắc, nhưng kinh nghiệm thực tiễn mới là yếu tố then chốt giúp phân biệt giữa một nhân viên “đủ tiêu chuẩn” và một người thực sự “đáng tin cậy”. Ví dụ, một kỹ sư có thể sở hữu bằng thạc sĩ từ một trường đại học danh tiếng, nhưng nếu không biết cách phối hợp với đồng đội hay xử lý các tình huống thực tế tại công trường, thì bằng cấp đó cũng trở nên kém hiệu quả.
Theo các báo cáo từ Trường Kinh doanh Harvard, nhiều nhà tuyển dụng ngày nay đang ưu tiên kỹ năng thực tế hơn là chỉ đánh giá qua bằng cấp. Những năng lực như tư duy phản biện, giao tiếp hiệu quả và khả năng làm việc nhóm đang ngày càng trở thành tiêu chí quan trọng trong quy trình tuyển dụng.
Thu nhập cao không đảm bảo hạnh phúc
Tiền bạc mang lại sự ổn định tài chính, nhưng không phải lúc nào cũng mang đến sự hài lòng hay hạnh phúc. Nhiều người dù có mức lương cao vẫn cảm thấy lo lắng về vị trí của mình và không tìm thấy niềm vui thực sự trong công việc.
Đọc thêm: Sau 40 tuổi làm sao để kiếm tiền ngay cả khi ngủ?
Hạnh phúc thực sự phụ thuộc vào cách bạn sống, các mối quan hệ bạn xây dựng và cảm giác ý nghĩa mà bạn tìm thấy trong công việc mỗi ngày. Một môi trường làm việc tích cực, nơi bạn cảm thấy đóng góp của mình được ghi nhận và trân trọng, thường mang niềm vui bền vững hơn là một con số lớn trong tài khoản ngân hàng.
Theo nghiên cứu của nhà khoa học Daniel Kahneman và Angus Deaton tại Mỹ, thu nhập có thể làm tăng cảm giác hạnh phúc, nhưng chỉ đến một mức nhất định. Khi vượt qua ngưỡng này, việc kiếm thêm tiền không còn tác động rõ rệt đến mức độ hạnh phúc hàng ngày. Lúc này, những yếu tố như cân bằng công việc và cuộc sống, mối quan hệ xã hội và cảm giác có mục tiêu trong cuộc sống trở thành động lực cho hạnh phúc.
Ví dụ, một nhân viên văn phòng với mức lương cao nhưng phải làm việc tới 80 giờ mỗi tuần, không có thời gian cho gia đình hay sở thích cá nhân, có thể cảm thấy kiệt sức và cô đơn. Ngược lại, một người làm việc bán thời gian với mức thu nhập khiêm tốn, nhưng có thời gian tận hưởng cuộc sống và cảm thấy công việc của mình có giá trị, lại có thể sống vui vẻ và hạnh phúc hơn nhiều.

